Sindh History (April 1, 2022)

SINDH IN HISTORY TODAY (1st APRIL)

1st April

BIRTH DATES

Khalifo Gul Muhammad ‘Gul’ (Hala/Poet/1811),

Muhammad Sidiqui ‘Musafir; (Tando Bago/Educationist & Poet/1879),

BhojrajNagrani (Hyderabad >Mumbai/Educationist & Writer/1903),

Syed Ghulam Mustafa Shah (Sujawal/Ex V.C & Federal Minister/1918),

TolaramSotehar (Thar/Poet/1919),

BhagwanPushp (Hyderabad >Mombai/Writer/1922),

Arbab Ali ‘Musafir’ (Poet/1925),

Umaruddin ‘Bidar’ (Journalist & Poet/1929),

NazirTukhrai (Poet/1930),

NiazHamayoonvi (Poet/1930),

Amir Bux ‘Nazar’ (Jahan Khan Almani/Poet/1933),

NasirBrohi (Karachi/Journalist/1937),

NasirMorai (Moro/Writer/1937),

Muhammad Khan Larik ‘Ghareeb’ (BaharoLarik/Folklore Poet/1937),

UmirdarazAbassi (Haji Dhdhro /Local Politician/1938),

Ali Anwar Shah ‘Ajmal’ (Talho/Poet/1940),

Dr.Bashir Ahmad ‘Shad’ Pathan/Shikarpur>Larkano/Poet & Scholar/1942),

Muneer Ahmad Chandio (BeroChandio> Karachi/Founder of SIK PRET/Social Worker, & Writer/1943),

Dr.Bashir Ahmad Shaikh (Shikarpur/Ex-V.C/1944),

SachalSarfai (Motani/Journalist/1945),

Abdullah Khan Jissar (Lalia/Adab Dost/1946),

GhulamNabi ‘Naz’ Bhatti (Poet/1946), Abdul KarimTalpur (Writer/1947),

Dr. Badaruddin Ujan (Shikarpur/ & Retired Officer & Scholar/1947),

Muhammad Khan Siyal (Syed Ibrahim Shah/Journalist/1949),

Aziz Brohi (Writer/1950),

Allah Bachayo Memon (Hala/Retired Officer & Writer/1950) Azizullah ‘Aziz’ (RasoolBux/Poet/1950),

Liaquat Rajpar (Larkano/Writer/1952),

Muhammad Usman Memon (Bubak/writer/1952),

Muhammad Yamin ‘Ghamghen’ (Kando Babur/Poet/1953),

LiaquatMagsi (Gul Muhammad Magsi/Writer/1953),

RasoolBux ‘Tamimi’ (Jati/Poet/1953),

WaqarNathanshahi (Poet/1953),

GhulamNabiDipar (Writer/1957),

AsadKhati (Poet/1957),

Abdul JabbarMemon (Shikarpur/Journalist/1957),

Muhammad ParyalMarri (shikarpur/Journalist/1957),

AtiaDaudLarik (MolidinoLarik/Poetess & Feminist/1958),

NiazHussain (Tayab/Journalist/1958),

ShabirBedar Bhutto (sukkur/Jornalist/1959),

ImdadSarwari (Arazi/Poet/1959),

Abdul Nabi ‘Aseer’ (SobdarSargani/Poet/1959),

Noor-u-NisaMemon (Writer/1960),

RasmiAsoni Kumar (Devlali/Poetess/1960),

Dr. Anwar ‘Figar’ Hakro (Shikarpur/Reseach Scholar/1961),

QurbanMangi (Khairpur/Writer & Publisher/1961),

MazharHajano (Shikarpur/Journalist/1962),

Muneer-u-din ‘Roshan’ (Kotri/Poet/1962),

RazakSahito (Karachi/Poet/1962), Sami Ahmad ‘Sami’ (Poet/1963),

Sikandar ‘Raz’ Baloch (Shikarpur/Poet/1963),

Allah Dino ‘Udasi’ Lakhr (SobhoMagsi /Poet/1963),

Bashr Mangi (Writer/1963),

FaqirGhulam Mustafa (Rasoolpur/Poet/1963),

Sami SajidJunijo (Nimsharif/Poet/1963),

MahbatiMalah (SalihPanhwar/Poet/1964),

Sikandar Magsi (Ghotki/poet/1964),

Jawaid Soomro (Hyderabad/Journalist/1966),

NabiBux ‘Naz’ (KaqiFatih Muhammad/Poet/1966),

FazalQadirMemon (Old Hala/Human Rights Activist/1966),

Iqbal Ahmad Chandio (ValidadChandio/Journalist/1967),

’Jani’ IshaqMalah (Rahim Malah/Poet/1967),

Yasir Bozdar (Bozdar Wada/Poet/1967),

ShazadoSitai (Rambko/Poet/1967),

Noor HussainKalhoro (San ghar/Writer/1968) BewasBahar (shikarpur/Poet/1968)

,Amin Bhutto (Poet/1968),

Abdullah Chandio (Khair Muhammad Chandio/Journalist/1968),

NabiBux ‘Naz’ (Matli/Poet/1968),

ManzoorAbro (Panwari/Poet/Child Literature Promoter/1969),

RasheedKhanwahi (Poet/1959), GulsherLochi (Khan Wahan/Writer/1970),

NaimatSoomro (MirpurBuriro/Writer/1970), Imran Soomro (Dadu/Writer/1970),

KhawarQaboolai (Larkano/Poet/1971),

Abdul RehmanRahujo (Rahuja/Journalist/1972),

DadanSandelo (Dad Laghari/Poet/1972),DadanSandilo (Ghotki/Poet/1972),

Muhammad SalihKhoso (Shahdadkot/Journalist/1972),

Dilshad Bhutto (Saeed Khan Bhutto/Journalist/1972),FayazLatif (Larkano/Poet & Scholar/1972),

Shafi Muhammad ‘Shad’ (PuranoTharo/Poet/1973),

QadirJagerani (Meval Khan/Poet/1973),

Ayaz Rizvi (Abbas Shah/Poet/1973), ZulfiqarBughio (Karani/Journalist/1973),

Dlip Kumar Ood (Mithodero/Writer/1973),

AamirFarooq (GahiMahesar/Writer/1974),

Ali Muhammad Abro (Gaheja/Folklore Poet/1975),

’Wafa’ Buriro (Jacobabad/Poet/1975),

MaqboolKhaskheli (Khairpur/Poet/1977),

Ayaz Amar Memon (Fatih Muhammad/Poet/1978),

ZulfiJamali (Haji Qasim/Writer/1979),

AftabLashari (Ghotki/Writer/1979),

Abdul Basit Bhutto (Banguldero/Social Worker & Writer/1980),

ImdadJiskani (Poet/1981),

Ghulam ‘Aadarsh’ (MureedHussain/Poet/1982),

‘Udas’ Premi Bhutto (MakhdoomBilawal (Poet/1986)

.HabibullahChandio (Poet/1989)

SarangChandio (Poet/1991),

MaheenHisbani and Wahid Paris Hisbani.

1st April

DEATH DATES

NarainKirplani (Writer/1933),

Moulana Mir SafiullahAlvi (Religious Scholar/1941),

Abdullah Magsi (Gul Muhammad Magsi/Writer/1993).

1st April

EVENTS

1939: Seth Naomalreturn Karachi in company of Colonel Pottenger who is due to proceed to Bombay. Seth Naomal stays six months here and provides all required services and help to British Camp . During his stay, he got constructed his shops in the Saddar Bazar.

1902: Municipality is created at Mirpurkhas.

1913: The District Local Board is created at Nawabshah. The Board composes of nine nominated and six elected members with Collector as its President.

1921: Anti-Non-Cooperation Society is formed at with DiwanLilaramsingWatanmal ‘Khaki’- an eminent poet.,MirzaQalich Beg is also in the Society. This is first ever move initiated by Sindhi poets and writers to help and support British Government of Sindh in rainy days. The Government is facing tough time from Khilafat and Congress as both parties have launched Non-Co-Operation Movement against the Government.

1924: The Local Adult Education Movement Association is formed at Karachi to impart English Language education and make it popularized. Classes are started in Theosophical Hall.

1931: It is day of political activities in Karachi. On the initiate of Moulana Muhammad Sadiq of Khada and Hakim Fatih Muhammad Sehwani, Annual Session of the Jamiat-ul-Ulema Hind opens at Karachi. Details and speeches are uploaded on Gul Hayat website. Subhas Chandra Bose presides over the Political Sufferers’ Conference here. Swami Govindanand is the chairman of the Reception Committee. It is decided to form ‘ IndianPrsioners Relief Committee.

1936: Sindh gets Provincial status and is separated from Bombay Presidency. Sindh with area of 123080 k.m was an independent country in 1843. She lost its sovereignty in the same year and became a Province of the Governor and CMLA for four years. In 1847 was annexed with Bombay Presidency and lost its Provincial Status. Today her provincial status is restored. Sir Lancelot Grahm is appointed its Governor, with H.K.Kirpalani as Chief Secretary to the Government of Sindh.

1939: The District Larkano Board withdraws Toll Tax.

1940: On the initiate of Moulvi Muhammad Ali, President of Muslim League local branch of Khabar of TalukaMirokhan, a public meeting is held with Moulvi Muhammad Ismail in chair. The meeting is happy on the fall of Allah BuxSoomro’s Government and also congratulates Shaikh Abdul Majeed Sindhi on his election as member of Sindh Legislative Assembly from this Constituency and defeating Sir Shahnawaz Bhutto.

1941: Sir Hugh Dow is appointed as the Governor of Sindh. He started his career as Assistant Collector in Sindh in 1909. He remained Sukkur Barrage Revenue officer from 1927 to 1933. He was appointed the Chairman of ‘Sindh Administrative Committee in 1933. During his tenure as the Governor our two Freedom Fighters: HemonKalani and SoorehBadshahPirPagaro were sentenced to death.

On the same date and year and on the initiate of Sir Haji Abdullah Haroon, G.M.Syed, Shaikh Abdul Majeed Sindhi and K.B. Khuhro ‘Sindh Muslim Journalists Association is formed.Shaikh Abdul Majeed Sindhi (President), Muhammad Khan ;Ghani’ (V.P), Agha Nazar Ali Khan (V.P), Haji Nazir-u-din, editor ‘Hayat’, Karachi (Secretary & Treasurer) are elected as first ever office-bearers.

1952: Government withdraws Camps (Lorhas) and Hurs are made free.

 

ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ.

پهرين اپريل کي سنڌ جي تاريخ ۾ خاص اهميت حاصل آھي. انھئ تاريخ تي 1935 ۾ "انڊيا ائڪٽ“ پاس ٿيو. انھئ تي تاريخ تي سنڌ 1936 ۾ صوبائي حيثيت ورتي. انھئ تاريخ تي 1970 ۾ ون يونٽ ٽوڙيو ويو.

***************

توجه طلب واقعا

***************

1.4.1839:

ٻه مهينا اڳ اسان جي حڪمرانن رضا خوشئ سان ڪراچي ڌارين فرنگين کي لڳي ڏني. سيٺ نائونمل ٺٽي ۾ پاٽينجر سان گڏ هئو, سو ڪراچئ آيو. صدر بازار ۾ دوڪان ٺھرايائين.

1.4.1902:

ميرپور خاص ۾ ميونسپالٽي قائم ڪئي وئي.

1.4.1913:

نواب شاه ۾ ڊسٽرڪٽ لوڪلبورڊ جوڙي وئي. ان جو پريزيڊنٽ ڪليڪٽر ٿيندو. 9 ميمبرن کي سرڪار ٿاڦيندي ۽ ڇه ميمبر چونڊ ذريعي ايندا.

1.4.1921:

حيدرآباد ۾ ”ائنٽي نان ڪو آپريشن سوسائٽي" قائم ڪئي وئي ته جيئن فرنگي سرڪار بابت وفادارئ جي تبليغ ڪجي ۽ خلافت خواه ڪانگريس جي مخالفت ڪئي وڃي. شمس العلماء مرزا قليچ بيگ ۽ نامياري شاعر ديوان ليلارام وطڻمل خاڪئ هن سوسائٽئ کي فعال بنائڻ ۾ مرڪزي ڪردار ادا ڪيو.

1.4.1931:

ڪراچئ ۾ ”جميعت العلماء ھند" جو ساليانو اجلاس ٿيو. هن اجلاس جي مهمانئ ۽ انتظام ۾ مولانا محمد صادق ڪليدي ڪردار ادا ڪيو

1.4.1931:

ڪراچئ ۾ سباش چندر بوس جي صدارت ۾ ”سياسي مظلومن بابت ڪانفرنس" ٿي. ان ۾ فيصلو ڪيو ويو ته هندستان جي سياسي قيدين جي واهر لاء هڪ ڪميٽي ٺاهي ويندي, جيڪا سندن قانوني مدد ڪرڻ سان گڏ هنن جي متآثر ٿيل خاندانن جي سار لهندي. ڪانفرنس ۾ پنڊت موتي لال ۽ مولانا محمد علي جوهر جي وفات تي تعزيتي ٺھراء به پاس ڪيا ويا.

1.4.1935:

برطانيه جي پارليامينٽ ”انڊيا ائڪٽ آف 1935" پاس ڪيو, جنهن ۾ سنڌ کي ممبئئ کان الڳ ڪرڻ جو فيصلو به شامل هو

1.4.1936:

سالن جي سياسي جدوجهد کان پوء سنڌ کي ممبئئ کان علحدگي ملي ۽ ان کي صوبائي خودمختياري ڏني وئي. لينسلاٽ گراهم کي گورنر ۽ ايڇ.ڪي.ڪرپلاڻئ کي چيف سيڪريٽري مقرر ڪيو ويو.

1.4.1940:

تعلقي ميروخان جي ننڍڙي ڳوٺ کبڙ ۾ مسلم ليگ جو زبردست جلسو ٿيو. انهئ جو اهتمام مسلم ليگ شاخ جي صدر مولوي علي محمد ڪيو ۽ جلسي جي صدارت مولوي محمد اسماعيل ڪئي. ٺھرائن ذريعي: 1. الله بخش سومري جي حڪومت ڊھڻ تي خوشئ جو اظھار ڪيو ويو,2. حڪومت کان مطالبو ڪيو وڃي ته رشوت ختم لاء قدم ورتا وڃن.

1.4.1941:

سر هگ ڊو کي سنڌ جو گورنر مقرر ڪيو ويو. هو 1909 ۾ سنڌ ۾ اسسٽنٽ ڪليڪٽر ٿي آيو هو. 1927 کان 1933 تائين سکر بئراج جو روينو آفيسر ٿي رهيو. 1933 ۾ سرڪار هن جي چيئرمنئ ۾ “سنڌ ايڊمنسٽريٽو ڪميٽي" ٺاهي هئي .هن نڀاڳي جي ڏينھن ۾ اسان جا ڪونڌر ڦاهئ چڙھيا. ڊو ڪاليج/يونيورسٽي سندس نالي پٺيان آھي.

1.4.1941:

سر حاجي عبدالله هارون جي ڪوششن سان خانبهادر کهڙي جي جاء تي مسلمان صحافين جي گڏجاڻئ ۾ مسلمان صحافين جي ھڪ ائسوسيئيشن قائم ڪئي وئي ۽ ان لاء ھن طرح عهديدار چونڊيا ويا: شيخ عبدالمجيد سنڌي (صدر), محمد خان غني ۽ آغا نظر علي (ٻئي نائب صدر) ۽ حاجي نذيرالدين (سيڪريٽري ۽ خزانچي). انھئ موقعي تي سر حاجي عبدالله هارون 50 روپيا, خانبهادر کهڙي 25 روپيا, جي.ايم.سيد 10 روپيا ۽ آغا غلام نبي پٺاڻ 10 رپيا ۽ شيخ عبدالمجيد سنڌئ 5 روپيا مالي مدد طور ائسوسيئيشن کي ڏنا.

1.4.1951:

لياقت علي خان جي پرائيويٽ سيڪريٽرئ کي قلات رياست جو وڏو وزير بڻايو ويو.

1.4.1970:

ون يونٽ ٽوڙيو ويو.

1.4.2003:

سنڌالاجئ ۾ سنڌ يونيورسٽئ جي وائيس چانسلر مظھرالدين صديقئ جي صدارت ۾ پير حسام الدين شاه راشدئ جي ورسي ملهائي وئي. حسين شاه راشدئ, شوڪت حسين شوري ۽ ٻين مرحوم جي شخصيت ۽ خدمتن تي روشني وڌي.

***************

{ پهرين اپريل تي جنم وٺندڙ ۽ وڇڙندڙ معروف شخصيتون}

***************

[جنم ڏينهن:]

1 اپريل 1811ع مشهور شاعر خليفي گُل محمد هالائيجي پيدائش جو ڏينهن آهي.

1 اپريل 1879ع شاعر ۽ اسڪالر محمد صديق مسافرجو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1881ع اديب ڀڳت کيمچند(مٺي) جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1903ع اسڪالر ڀوڄراڄ ناگراڻي (حيدرآباد / بمبئي) جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1918ع تعليمدان، سياستدان ۽ سنڌ يونيورسٽي جي اڳوڻي وائيس چانسلر ۽ وفاقي وزير سيد غلام مصطفى شاهه جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

1 اپريل 1922ع ليکڪ ڀڳوان پشپ (حيدرآباد / بمبئي) جي پيداائش جو ڏينهن آهي.

1 اپريل 1929ع صحافي عمرالدين بيدار جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1930ع شاعر نياز همايونئ جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1933ع شاعر امير بخش نظر سنڌي(مورو) جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

1 اپريل 1936ع ايٽمي سائنسدان ڊاڪٽر قدير خان جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1937ع صحافي ناصر بروهي (ڪراچي) جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1937ع ليکڪ ناصر مورائي جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1940ع مشهور آرڪيالاجسٽ احسان ايڇ نديمجو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1942ع شاعر ۽ اسڪالر ڊاڪٽر بشير احمد شاد(لاڙڪاڻو) جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1943ع ليکڪ ۽ سماجي ورڪر منير احمد چانڊيو (ٻيڙو چانڊيو) جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1947ع ليکڪ ۽ ڪميونسٽ ورڪر ڊاڪٽر بدر اڄڻجو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1952ع ليکڪ، صحافي، تاريخدان، آرڪيالاجسٽ محمد عثمان ميمڻ جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1960ع ڪهاڻيڪار اختر ٽانوري(بوزدار وڏا) جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1961ع اسڪالر ڊاڪٽر انور فگار هڪڙو(شڪارپور) جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1961ع ليکڪ ۽ پبلشر قربان منگي (خيرپور) جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1962ع ڪهاڻيڪار رزاق سهتو جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1963ع ليکڪ بشير منگي جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1967ع ليکڪ ابراهيم کرل(خيرپور) جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1958ع ليکڪا، شاعره ۽ فيمينسٽ ايڪٽوسٽ عطيه دائود جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1974ع شاعر امر اقبال(خيرپور) جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1975ع شاعر وفا ٻرڙي جو جنم ڏينهن آهي.

1 اپريل 1975ع شاعر، ليکڪ ۽ صحافي واحد پارس هيسباڻيجو جنم ڏينهن آهي.

[وڇوڙو:]

1 اپريل 1982ع محقق ۽ تاريخدان پير حسام الدين راشدي جو لاڏاڻو ٿيو.

Sindh History (March 31, 2022)

SINDH IN HISTORY TODAY (31st March)

31st March

BIRTH DATES

Allah Bux Talpur (Darya Khan/ Born 31st March 1914),

Imdadullah Unar (Larkano/Retired Officer and joined politics in his last days/ Born 31st March 1936),

Muhammad Yousif Brohi (Kambar/Journalist/ Born 31st March 1939),

Muhammad Chhutal ‘Faraz’ (Aarazi/Poet/ Born 31st March 1941),

Muhammad Usman ‘Chakvi’ (Setharja/Poet/ Born 31st March 1944),

Sikandar ‘Aah’ (Ghari/Poet/ Born 31st March 1950),

Vali Sahar (Masoo Sahar/Poet/ Born 31st March 1980),

Shafiq-u-Rahman ‘Zakir’ (Thul/Poet/ Born 31st March 1984),

Sono Depar (Mehar/Poet & writer/ Born 31st March 1986)

.DEATH DATES

Moulana Abdul Karim Chishti (Shikarpur/Religious Scholar, Journalist & Freedom Fighter/ Death 31st March 1964),

Ali Hassan ‘Maroof’ Channo (Ratodero/Poet/Death 31st March 2012).

EVENTS

1857: The Commissioner in Sindh writes to the Government of Bombay requesting sanction to a grant-in-aid of Rs.100 per mensem to a school proposed to be established at Hyderabad.

1934: Sindh Hindu Conference held in Khalikdina Hall at Karachi and presided over by LalchandNavalrai demands that Sindh shall remain annexed with Bombay Presidency. The resolution proposed by RaiBahadurHiranandKhemchand sates that even Bombay Provincial Committee of the Simon Commission, including its member Shahnawaz Khan Bhutto has opposed the separation of Sindh, hence the demand of Sindh Hindu Conference is justified.

1908: The Sukkur Lodge of the Sindh Theosophical Society is chartered. Kishinchand is elected as its founder President.

1913: The Philosopher and great Social worker DiwanDayaramGidumalShahani marries Urmila Devi- daughter of his Malbari friend. It was a drastic action taken by a man of name and fame and it was termed as violation of Hindu norms. He is criticized at large and is not influenced by any propaganda. Later on Mahatma Gandhi and Moulana Abu-al-Kalam Azad tried to see him, but he regretted to see any one.

1917: Eminent Scholar Dr.Gurbuxani delivers his lecture on the topic of ‘Our Community’. This lecture program is arranged by ‘The Young Amils’ Association’ of Karachi.

1921: Sindh- the land of love and lovely people is being converted into ‘fire-place’ by its sons of soil. British ruleres policy to ‘divide & rule’ has brining its results. Hindus and Muslims have disputed over celebrations of ‘Cheti Chand’. The Government impose ban on the celebration of event at Uderolal, hence, it is celebrated at Nasrpur, the Birth place of Uderolal.

1954: The official Report says that 37,608 students are enrolled in Government recognized 532 schools of the Larkano district and it is 7.5 % of the Population. Out of these 532 schools the number of Primary schools is 495, 456 for boys and 39 for girls. 29028 boys and 3012 girls are enrolled in these Primary schools. The Government’s annual expenditure on Primary education in the district is Rs. 10, 90,285/.

1958: The President IskandarMirza removes A.K .Fazul-ul-Haq from the office of Governor of East Pakistan. In 1940, in the Muslim League Session of Lahore, the ‘Pakistan Resolution’ was proposed by the removed Governor A.K.Fazul-ul-Haq!

1969: CMLA Yahya Khan assumes the office of President of Pakistan to be effective from 25th of March.

 

Dur Muhammad Pathan: Sindh in History today (31st March). Research & Video Talk by Dr.Pathan

تاريخ ٻڌائي ٿي ته ڌاريا سنڌ ۾ ترقئ جي نالي تي اهي ڪم ڪرائيندا, جن مان کين فائدو ملي. انگريزن ڪو وڏو ڪاليج ته ڪو نه قائم ڪيو, پر ڪلارڪ ۽ منشي پيدا ڪرڻ لاء اسڪول کوليا. ان جي ثابتي اوهان کي وڊيو ٽاڪ مان ملندي.

نامور فلاسافر ۽ سماجي سڌارڪ ڏيارام گدومل پوڙهائپ ۾ نوجوان ڇوڪرئ سان شادي ڪري, هندو سماج ۾ ڀونچال آڻي ڇڏيو. ان جا تفصيل هن وڊيو ٽاڪ ۾ موجود آھن.

1921 ۾ مسلمانن ضد ڪري هندن کي اڏيري لعل تي " چيٽي چنڊ" ميلو ڪرڻ نه ڏنو, وري 1927 ۾ ھندن لاڙڪاڻي ۾ 70 مسلمان جيل وجهرايا. هندو توڙي مسلمان, ٻنھي سنڌ جي امن ۽ اتحاد کي نقصان ڏنو. مثال هن وڊيو ۾ موجود آھن.

وڊيو ۾ اوهان جي معلومات ۽ دلچسپئ لاء اڃا کوڙ مواد موجود آھي. اهو ڏسو, ٻڌو , شيئر ڪريو. يوٽيوب تي سبسڪرائيب ڪرڻ نه وسارجو.

***************

توجه طلب واقعا

***************

31.3.1857:

انگريزن کان اڳ سنڌ جي شھرن ۾ قافله سرائيون هونديون هيون, جنھن ۾ واپاري ۽ ٻيا مسافر اچي رهندا هئا. انگريزن پنهنجي سماجي, ثقافتي ۽ دفاعي مقصدن لاء ريسٽ ھائوس/ڌرم شالائون ٺھرائڻ شروع ڪيون. اڄ سنڌ جي ڪمشنر کي ڪراچي ضلعي ۾ ڌرم شالائن ۽ بنگلن ٺھرائڻ لاء ممبئي سرڪار اجازت ڏني.

31.3.1857:

سنڌ جي ڪمشنر ممبئي سرڪار کي لکيو ته حيدرآباد ۾ انگريزي اسڪول کولڻ جي نيت آھي, ان لاء در ماه 100 روپيا مالي مدد ڏيو.

نوٽ ڪرڻ جي ڳالھ ھئ آھي ته سرڪار کي اسڪولن قائم ڪرڻ جو خيال پوء آيو. پر ان کان اڳ واپارين ۽ تاجرن لاء ڌرم شالا ٺھرائيا ويا.

31.3.1908:

سکر ۾ ”سنڌ ٿياسافيڪل سوسائٽئ" جي شاخ (لاج) کولي وئي. ڪشنچند هن لاج جو باني صدر ٿيو.

31.3.1913:

نامياري فلاسفر ۽ سماجي سڌارڪ ڏيارام گدومل جي عمر 56 سال هئي. هن پنهنجي دوست جي نوجوان ڌئ سان شادي ڪئي. سڄي هندستان ۾ ھل مچي ويو. گانڌي ۽ ابوالڪلام آزاد هن سان ملڻ آيا, هو ساڻن مليو ئي ڪونه. ڏيارام گدومل شهاڻي چوندو هو ته بغاوت واري سال 1857 ۾ ڄائو آھيان ۽ بغاوت منھنجي طبيعت ۾ شامل آھي.

31.3.1921:

هي اهو زمانو آھي جڏهن سنڌ جا هندو توڙي مسلمان خلافت ۽ ڪانگريس جي پليٽفارن تان فرنگي حڪومت کي ڏينھن جا تارا ڏيکاري رهيا هئا. پوء سرڪار "ويڙھايو ۽ حڪومت ڪريو" واري چال چلي. مذھب جي بنياد تي هندن ۽ مسلمانن ۾ نفرتون پيدا ڪيون. اڄوڪئ تاريخ جي انگريزي اخبار "ڊيلي گزيٽ“ ۾ لکيو ويو آھي ته 1921 جي شروعاتي مهينن ۾ ”اڏيرو لعل" بابت هندو-مسلم تنازعو شروع ٿيو. حالتون اهڙيون بگڙجي ويون جو اڏيري لعل تي ٿيندڙ ”چيٽي چنڊ" واري ميلي تي سرڪار بندش وڌي ۽ هندن اهو ميلو وڃي نصرپور ۾ ملهايو. ڇو ته اڏيري لعل جو جنم نصرپور ۾ ٿيو هو.

31.4.1931:

ڪراچئ ۾ 29 مارچ کان انڊين نئشنل ڪانگريس جو پنجيتاليهون ساليانو اجلاس شروع ٿيو هو. اهو اڄ پڄاڻئ تي پهتو. انھئ جي صدارت سردار ولڀ ڀائي پٽيل ڪئي هئي.

31.4.1934:

ڪراچئ جي خالق ڏني هال ۾ لالچند نولراء جي صدارت ۾ ”سنڌ هندو ڪانفرنس" ٿي,جيڪا ٻه ڏينھن هلي. هن ڪانفرنس ۾ مطالبو ڪيو ويو ته سنڌ کي صوبائي خودمختياري نه ڏجي ۽ ان کي ممبئي پرڳڻي جو حصو ڪري رکيو وڃي.

31.3.1954:

ڪاش! اسان فقط ڳالهيون نه ڪيون. پر, جيڪڏهن سنڌ جي نه ته پنهنجي تعلقي يا ضلعي جي سياسي, سماجي, ادبي, ثقافتي, تعليمي ۽ ثقافتي تاريخ تي مواد گڏ ڪريون ۽ پوء انھئ مواد جي آڌار تي تاريخ مرتب ڪريون.

سرڪار اڳي هر سال کاتن جي پروگريس رپورٽ شايع ڪرائيندي هئي. 1954 وارئ تعليم کاتي واري رپورٽ ۾ ٻڌايو ويو آھي ته ضلعي لاڙڪاڻي ۾ پرائمري اسڪولن جو تعداد 495 هو. ان مان 456 بوائيز اسڪول هئا ۽ فقط 39 ڇوڪرين جا اسڪول هئا. 29028 ڇوڪرا ۽ 3012 ڇوڪريون پڙھنديون هيون. سال ۾ پائمري تعليم تي سرڪار 1090285 روپيا خرچ ڪيو.

31.3.1958:

ڏاڍي جي لٺ کي ٻه مٿان. اسڪندر مرزا ملڪ جي اڻ-چونڊيل صدر اوڀر پاڪستان جي گورنر اي.ڪي.فضل الحق کي ڊسمس ڪيو ۽ اتان جي صوبائي حڪومت کي ختم ڪري ڇڏيو. ياد رهي ته اي.ڪي.فضل الحق 1940 ۾ لاهور واري مسلم ليگي اجلاس ۾ ”پاڪستان ٺھراء" کي پروپوز ڪيو هو.

31.3.1969:

ڏاڍي لٺ کي ساڳيا ئي ٻه مٿا. چيف مارشل لا ايڊمنسٽريٽر جنرل يحيا خان پنهنجو پاڻ کي صدر مقرر ڪري ڇڏيو!!!!

***************

{31 مارچ تي جنم وٺندڙ ۽ وڇڙندڙ مشهور شخصيتون}

[جنم ڏينهن:]

31 مارچ 1914ع اديب مير الله بخش ٽالپرجو جنم ڏينهن آهي.

31 مارچ 1936ع سياستدان ۽ ڪاموري امداد الله انڙ جو جنم ڏينهن آهي.

31 مارچ 1939ع صحافي محمد يوسف بروهي (قنمبر) جو جنم ڏينهن آهي.

31 مارچ 1941ع شاعر محمد ڇٽل فراز (آراضي) جو جنم ڏينهن آهي.

31 مارچ 1950ع شاعر سڪندر آهه جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

31 مارچ 1984ع شاعر شفيق الرحمان ذاڪر (ٺل) جو جنم ڏينهن آهي.

[وڇوڙو:]

31 مارچ 1964ع صحافي ۽ فريڊم فائيٽر مولانا عبدالڪريم چشتي(شڪارپور) جي وفات ٿي.

31 مارچ 1987ع صحافت ۽ ٻوليء لاء ڪم ڪندڙ علي محمد ڀٽو انتقال ڪري ويو.

Sindh History (March 30, 2022)

SINDH IN HISTORY TODAY (30th March)

30th March

BIRTH DATES

Moulvi Ghulam Rasool (Shikarpur/Religious Scholar/ Born 30th March 1863),

Allah Bux Nizamani (Thari/Writer/ Born 30th March 1905),

Khadim Hussain ‘Hamdam’ Sarwari (Hala/Poet/ Born 30th March 1944),

M.Ashraf Afghan (Shahdadkot/Journalist/ Born 30th March 1970),

Ahmad Khan Ahmadani (Digri/Writer/ Born 30th March 1970),

Qalandar Bux Mangrio (Writer/ Born 30th March 1972)

, Dr.Makhmoor Bukhari (Hala/Scholar/ Born 30th March 1979),

Mir Bitab Paryo (Nawabshah/Poet/ Born 30th March 1980),

Suhail Akhtar Korejo (Piaro Goth/Writer/ Born 30th March 1981),

Dholan Jani (Daro/Poet/ Born 30th March 1983),

Ghulam Abbas ‘Wafa’ (Poet/ Born 30th March 1984).

DEATH DATES

Makhdoom Abu-al-Qasim (Thatto/Scholar/ Death 30 March 1726),

Mir Hassan Ali ‘Hassan’ (Hyderabad/Poet/ Death 30 March 1878).

EVENTS

1839: Colonel Pottenger recommends and requests Officer Commanding Thatta that army be instructed not to damage Shikargahs of Sindh Rulers while they are passing through their territory.

1918: The Sindh Provincial Conference opens in Karachi. It is being presided over by MurlidharJeramdas, a Pleader of Shikarpur. Nearly 500 delegates from all parts of Sindh are participating. Details are available on the website

1919: Sindh protest against Rowlaat Bill. Processions are taken out and meetings are held in major cities.

1954: An agreement is signed with NIPPON Electric Co. of Japan to establish two experimental T.V. stations at Lahore and Dhaka.

1955: Pakistani flag is desecrated at Kabul, Qandhar and Jalalabad.

1972: ‘Pakhtoonistan’ is no longer issue with our party, says NAP chief.

1973: Bhutto invites opposition for talks.

1979: Z.A. Bhutto’s habeas-corpus pleas are dismissed.

1984: Pakistan’s Nuclear program to continue, says Chief of Army Staff, General Abdul Waheed .

1995: President Frooq Laghari holds talks with MQM leaders in bid to restore peace and normalcy in Karachi.

Dur Muhammad Pathan: Sindh in History today (30th March). Research & Video Talk by Dr.Pathan

اسان تاريخ پڙھئون ٻڌئون گهٽ ٿا. پر تاريخ اهڙيون ڳالهيون ٻڌائي ٿي جو ڪپاٽ ئي کلي وڃن ٿا.

* اسان ٻيلن ۽ شڪارگاهن جي ڀينگ ڪري ڇڏي آھي, پر 1839۾ انگريزن کي به اونو هو ته اهي تباه نه ٿين.

* انگريزن جي دور ۾ سنڌ جون صوبائي ڪانفرنسون ٿيون. انهن بابت هزار ڏيڍ صفحن جو سياسي ادب گل حيات جي ويب تي موجود آھي. 1918 وارئ اهڙي ڪانفرنس ۾ ڇا ٿيو, سو ڏنو اٿم.

* سنڌي جڏهن هندو مسلم ڪئمپن ۾ ورهائجي ويا ته ملڪي وحدت ۽ ٻڌي کي هاڃو رسيو. ڏسو 1927 ۾ ھندو مسلمان انڌ جي گهوڙي تي ڇو چڙھيا.

* اڄوڪي وڊيو ٽاڪ ۾ اڃا کوڙ ڳالهيون آھن. ڏسو, ٻڌو, شيئر ڪريو ۽ يوٽيوب تي سبسڪرائيب ڪريو.

***************

توجه طلب واقعا

***************

30.3.1839:

پاٽينجر اڄ ٺٽي ۾ ترسيل/رکيل فرنگي فوج جي ڪمانڊر ليفٽيننٽ ڪرنل اسپلر کي خط لکي تاڪيد ڪيو ته فوجي ميرن جي شڪارگاهن کي نقصان نه پهچائن. شڪارگاه ميرن کي پنهنجي اولاد کان به وڌيڪ پيارا آھن.

30.3.1851:

اتر سنڌ ۾ جيڪب آباد يا شڪارپور ۾ ”بگٽي ڪالوني" ٺاهڻ ۽ قيدي اسلام خان بگٽئ جي گهر وارئ جي سرڪار کان زمين گهرڻ بابت درخواست تي ڪمشنر جي اپر سنڌ جي ڪليڪٽر سان لکپڙھ ٿي.

30.3.1918:

ڪراچئ ۾ "سنڌ پراونشل ڪانفرنس" جي نالي سان هندو ۽ مسلمان, پارسين ۽ سکن جي گڏيل ڪانفرنس شروع ٿي. ان جي صدارت شڪارپور واري مرليڌر جيرامداس ڪئي. هن ۾ سنڌ جي ڪنڊ ڪڙڇ کان 500 وفدن شرڪت ڪئي. هن ڪانفرنس جو تفصيلي احوال فقط گل حيات جي ويب تي موجود آھي

30.3.1919:

سرڪار طرفان اسيمبلئ ۾ پيش ڪيل "روولٽ ائڪٽ" بل جي مخالفت ۾ سنڌ جي ڪيترن شهرن ۾ احتجاجي جلوس ڪڍيا ويا. هن ائڪٽ کي ڪارو قانون به چيو ويندو آھي. ان سان سرڪار کي اختيار ڏنو ويو هو ته سياست ۽ سياسي ڪارڪنن خلاف پنهنجئ مرضئ موجب ڪات ڪهاڙا کڻي.

30.3.1921:

سوامي امرداس ٻائي سکر مان هفتيوار "ڌرم وير" اخبار جاري ڪئي. هئ اخبار سالن جا سال هلي ۽ مسلمانن خواه سکن جي خلاف لکيو.

30.3.1927:

لاڙڪاڻي ضلعي ۾ هندن طرفان مسلمان مائي ڀڄائي گم ڪرڻ تي فساد شروع ٿي چڪا هئا. لاڙڪاڻي جي "هندو سڀا" ۽ "هندو پئنچات" سنڌ ۽ هند جي هندو اڳواڻن سان رابطا ڪيا. سندن واهر ڪرڻ لاء ھرچندراء وشنداس جي اڳواڻئ ۾ پرنسپال شاهاڻي, آر.بي.شيوارام, سيٺ لوڪومل, سيٺ ايسرداس ۽ سيٺ حڪومتراء وفد جي صورت ۾ ڪمشنر سان مليا.

***************

{ڏينهن 30 مارچ تي جنم وٺندڙ ۽ وڇڙندڙ معروف شخصيتون}

***************

[جنم ڏينهن:]

30 مارچ 1863ع مذهبي اسڪالر مولانا غلام رسول (شڪارپور) جي پيدائش ٿي.

30 مارچ 1905ع ليکڪ الله بخش نظاماڻي جو جنم ڏينهن آهي.

30 مارچ 1941ع سياستدان ۽ اڳوڻي صدر وسيم سجادجو جنم ڏينهن آهي.

30 مارچ 1944ع شاعر خادم حسين همدم (هالا) جو جنم ڏينهن آهي.

30 مارچ 1945ع اديب آخوند عبدالحميدجو جنم ڏينهن آهي.

30 مارچ 1970ع ليکڪ احمد خان احمداڻي (ڊگهڙي) جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

30 مارچ 1970ع صحافي ايم اشرف افغان (شهداد ڪوٽ) جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

30 مارچ 1979عاسڪالر ۽ محقق ڊاڪٽر مخمور بخاري (هالا) جو جنم ڏينهن آهي.

30 مارچ 1980عشاعر مير بيتاب پريو (نوابشاهه) جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

30 مارچ 1981 ليکڪ سهيل اختر ڪوريجو (پيارو ڳوٺ) جو جنم ڏينهن آهي.

30 مارچ 1984ع شاعر غلام عباس وفا جو جنم ڏينهن آهي.

[وڇوڙو:]

30 مارچ 1726ع بزرگ مخدوم ابو القاسم ٺٽوي جو لاڏاڻو ٿيو.

30 مارچ 1878ع حيدرآباد سان تعلق رکندڙ شاعر مير حسين علي خان حسين جو انتقال ٿيو.

30 مارچ 2011ع اداڪاره روشن عطاجو انتقال ٿيو.

Sindh History (March 29, 2022)

SINDH IN HISTORY TODAY (29^th APRIL)

29^th April 
 BIRTH DATES

1. Roopchan Sipahimlani (Hyderabad - Ajmir/Journalist/ Born 29th April 1915),
2. Muhammad Bux 'Johar' (Hyderabad/Journalist &Writer/ Born 29th April 1919),
3. Mashkur Sargani (Sobdar Sargani/Poet/ Born 29th April 1960).

DEATH DATES

1. Syed Abdul Rahman Sindhi (Religious Scholar/ Death 29^th April 1830),
2. Syed Muhammad Kamil (Politician/ Death 29^th April 1937),
3. Ali Bux 'Raza' Ahmadzai (Poet/ Death 29^th April 1974),

EVENTS

Part1

1858: Bartel Frere inaugurates the construction work of Karach - Kotri Railway Line. The project is initiated soon after War of Independence and indicate Govt's intention to ensure deployment and transportion of troops in trouble areas without fail and also to send raw material to port in handsome quantity.
1927: The largely attended meeting of Muslims is held at Nawabshah with Moulvi Haji Hakim Muhammad Sidiq Morai. Kidnapping of Muslim woman, avoiding to handover Muslim kids by Hindus in Larkana is the sole agenda of the public meeting. Strong worded resolution is adopted asking Hindus to refrain such a events of high risk for peace and national unity.

 

Part2

1950: Sindh Safety Act to remain till further orders. Notification is issued in this regard. 
1954: Rainy days start for Communist leaders and workers in East Bengal (East Pakistan). The Chief Minister A.K.Fazul Haq orders for crackdown on large scale.
1962: Faiz Ahmad Faiz receives Lenin Prize.
1971: Pakistan proposes morutordim for six months on foreign debt repayment in view of a major set - back in the exports in East Pakistan.
1972: Agenda is set for summit meeting between Bhutto and Indira. Emissaries of both countries meet in Rawalpindi.
1977: Long March arranged by PNA in Islamabad.

Dr Pathan: ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ.

29 مارچ جي حوالي سان سنڌ جي واقعاتي تاريخ وڊيو ٽاڪ/لنڪ سميت.

÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷

توجه طلب واقعا

÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷

29.3.1835:

فرنگي ماڻهون ۽ واپاري ڪڇ ڀڄ ذريعي سنڌ ۾ داخل ٿيندا هئا ته انھن کي کوسا ڦري ناڙ ڪندا هئا. اهڙا ڏوه ڪرڻ کوسن جي عادت به هئي ته سنڌ دوستي به هئي. اهي انگريزن جا پليد پير سنڌ ڌرتي تي ڏسڻ نه چاهيندا هئا. فرنگي سفارتڪارن ميرن کي دانھيو. اڄ پاٽينجر پنهنجئ سرڪار کي خط لکي ٻڌايو ته مير نور محمد خان بهاري کوسي کي ڌمڪي ڏني آھي ته اتان لڏي سنڌ جي ڪنهن ٻئي هنڌ تي وڃي ويه ۽ فرنگين کي ڦرڻ ڇڏي ڏي.

29.3.1839:

ڪمپني حڪومت جي گورنر جنرل ميرن سان ٿيندڙ معاهدي ۾ ڦير گهير آڻي پاٽينجر ڏي معاهدي جو نئون ترميم ٿيل متن ڏياري موڪليو ۽ کيس چيو ته مير هن متن کي ڪنهن اعتراض کان سواء جيئن جو تيئن قبول ڪندا ۽ دستخط ڪندا. ترميم ٿيل معاهدي ۾ نوان شرط هي رکيا ويا ته: 1). مير ڪراچئ جي مالڪئ وارو خيال لاهي ڇڏن, 2). في الحال مير صوبدار خان کان فرنگي فوج رکڻ بابت خرچ پکو نه وٺبو

29.3.1844:

سنڌ تي قبضي ڪرڻ ۽ فرنگي حڪومت قائم ڪرڻ کان ستت پوء سنڌ جي فرنگي گورنر نيپيئر مير علي مراد خان ۽ قلات جي حڪمران جي مدد سان جبل کان اچي سنڌ ۾ ڏوه ڪري ڀڄي ويندڙ قبيلن خلاف فوجي آپريشن ڪري, ڪيترن کي گرفتار ڪيو هو ۽ ڪيترا هن اڳيان پيش پيا هئا. ڪمپني حڪومت جي گورنر جنرل اڄ نيپيئر کي خط لکي انھئ مهم جوئئ جي واکاڻ ڪئي ۽ کيس هدايت ڪئي ته انهن ڏوهاري قبيلن کي مستقل طور سنڌ ۾ آباد ڪرڻ جي حڪمت عملي ٺاه.

29.3.1851:

سنڌ جي ڪمشنر اڄ حيدرآباد جي ڪليڪٽر کي لکيو ته تفصيلي رپورٽ ٺاهي موڪليو ته جيئن حيدرآباد ۾ ”ڪنزروينسي بورڊ“ ٺاهيو وڃي. ياد رهي ته وڏن شھرن ۾ ميونسپالٽين جي قائم ڪرڻ کان اڳ ڪنزروينسي بورڊ ٺاهيا ويا هئا.

29.3.1923:

سنڌي صحافت آزادئ جي تحريڪ ۾ ڀرپور ڪردار ادا ڪيو ۽ ڪا به اخبار رياستي ڏاڍ ڏمر کان بچي نه سگهي. اسان ڳالهيون وڏيون ڪندا آھيون, پر ڪم ڪونه ڪندا آھيون. هونء نه ته هن موضوع تي ڪم ڪري هڪ جامع ڪتاب پڙھندڙن کي ڏئي سگهون ٿا.

اڄ ”الوحيد" اخبار جي ايڊيٽر تي "انڊين پينل ڪوڊ جي سيڪشن 124 ۽ 153 الف" هيٺ ڪراچئ جي سٽي ماجسٽريٽ جي ڪورٽ ۾ ڪيس هليو.

29.3.1931:

ڪراچئ مارچ جو پويون هفتو ڪانگريس جي سرگرمين جو مرڪز رهيو. هتي "اسٽوڊنٽس ڪانفرنس" ٿي, "نوجان ڀارت سڀا ڪانفرنس ٿي, "سياسي قيدين جي ساهتا بابت ڪانفرنس" ٿي. اڄ ھتي ڪانگريس جو پنجيتاليهون ساليانو اجلاس شروع ٿي. صدارت ولڀ ڀائي پٽيل ڪئي.

29.3.1931:

آل انڊيا هندو ڪانفرنس ٺھراء پاس ڪري سنڌ جي ممبئئ کان جدائئ جي سخت لفظن ۾ مخالفت ڪئي.

سنڌي هندن توڙي مسلمان پاڻ ۾ گڏ ويهي ڪنهن سياسي ٺاه ڪرڻ بدران سنڌ جي داخلي مسئلي کي هندستان جو مسئلو بڻائڻ جي غلطي ڪئي ۽ ٻين کي مداخلت جو موقعو ڏنو.

29.3.1941:

ڪراچئ ۾ ھلندڙ ”چوٿين ڪل سنڌ ادبي ڪانفرنس" جو اڄ ٻيو ڏينھن آهي. صبح واري سيشن ۾ ٺھراء پاس ڪري يونيورسٽئ کان مطالبو ڪيو ويو ته گريجوئيشن ۽ ماسٽر ڊگرئ وارئ سطح تي سنڌي شامل ڪئي وڃي.

رات جو مشاعرو ٿيو, جنھن ۾ تمام گهڻن شاعرن شرڪت ڪئي, جهڙوڪ ڀيرومل آڏواڻي, حڪيم فتح محمد سيوهاڻي, هري دلگير, نارائڻ شام, غلام احمد نظامي, رام پنجواڻي, هوندراج دکايل ۽ هاسانند جادوگر وغيره.

29.3.1953:

جي.ايم.سيد جي صدارت هيٺ ”سنڌ قومي محاذ" جي پارليامينٽري بورڊ جي گڏجاڻي ٿي, جنهن ۾ ٺٽي, حيدرآباد, دادو, نواب شاه, سکر ۽ جيڪب آباد ضلعن جي پارٽي اميدوارن چونڊ وڙھڻ جون ٽڪيٽون ڏنيون ويون.

29.3.1970:

چونڊن جي سرگرمين بابت اڄ مارشل لا ايڊمنسٽريٽر جنرل يحيا خان "ليگل

فريم ورڪ آرڊر" جاري ڪيو.

29.3.1977:

ذوالفقار علي ڀٽي خلاف سياسي مخالفت جي باه ٻرندي رهي. اڄ پي.اين.اي طرفان مختلف شھرن ۾ مظاهرا ٿيا.

29.3.

÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷

{29 مارچ تي جنم وٺندڙ ۽ وڇڙندڙ معروف شخصيتون}

÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷

[جنم ڏينهن:]

29 مارچ 1815ع اڳوڻي ڪمشنر سر بارٽل فريئرجو جنم ڏينهن آهي. هن سنڌي ٻوليء جي ترقي لاء تمام گهڻو ڪم ڪيو ۽ سنڌي زبان جي صورتخطي سنڌي لِپي هن جي ڏينھن ۾ ٺھي.

29 مارچ 1918ع شاعر ۽ صحافي جهامنداس مسافر (شڪارپور) جو جنم ڏينهن آهي.

29 مارچ 1931ع شاعر بلاول پرديسي(خاڻوٺ) جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

29 مارچ 1943ع ليکڪ محمود يوسفاڻي (حيدرآباد) جو جنم ڏينهن آهي.

29 مارچ 1943ع شاعر مولانا عبدالغفور احسن جو جنم ڏينهن آهي.

29 مارچ 1954ع ٻاراڻي ادب جي ليکڪ ۽ صحافي اسرار شام(ٽنڊو ڄام) جو جنم ڏينهن آهي.

29 مارچ 1958ع شاعر محمد حيات عاجز جو جنم ڏينهن آهي.

29 مارچ 1962ع شاعر انوارالحق مطلق (هالا) جو جنم ڏينهن آهي.

[وڇوڙو:]

29 مارچ 1992ع لاڙڪاڻي سان تعلق رکندڙ نامياري شاعر لقمان حڪيم کوکرجو انتقال ٿيو.

29 مارچ 1995ع شاعر ملزم سروري جي وفات ٿي.

29 مارچ 1996ع ناليواري وڪيل ۽ تعليمدان سيد احسان علي شاهه(حيدرآباد) جو انتقال ٿيو.

29 مارچ 2018ع ڪهاڻيڪار ۽ تنقيد نگار بنسي خوبچنداڻي(سکر/ بمبئي) جو لاڏاڻو ٿيو.

 

Sindh History (March 28, 2022)

SINDH IN HISTORY TODAY (28th March)

28th March

BIRTH DATES

Naseer Soomro (Hingorja/Poet/ Born 28th March 1964),

Bashir Ahmad ‘Jigar Khoon’ (Rasool Bux Brohi/Poet/ Born 28th March 1968)

DEATH DATES

Hafiz Khair Muhammad Ohdi (Shikarpur/Journalist & Freedom Fighter/ Death 28th March 1982),

Sher Mirbahar (Rustam-i-Sindh/ Death 28th March 1985),

Allama Muhammad Qasim Mashori (Mashri Sharif/Religious Scholar & Saint/ Death 28th March 1990),

‘Miskeen’ Mulankatyari (Poet/ Death 28th March 1999)

EVENTS

1843: The Governor General of India agrees with Governor Sindh, Charles Napier that Karachi be made capital of Sindh, and advises that communication between Hyderabad and Karachi be facilitiated, public buildings be erected and water be obtained from the under Gizri Hills.

1916: The Karachi Citizen’s Club lauds services rendered by Lord Harding for India and British Subject. Seth Harchandrai Vishindas presides over the public meeting held in Khalikdina Hall of Karachi. RaiBahadurAlomalTikamdas, Khan BahadurNusserwanji; JamshedNusserwaniji; GidumalLekhraj, Framroz E. Panthakey; DurgdasB.Adavani;LokomalChelaram; D.D.Dhala speak on the occasion and praised Lord Harding and his services.

1956: KaqiFazul-ullah and PirIllahiBux are released on bail. KaziFazul-ullah was one of absentees members, when Sindh Assembly voted for favouring One-Unit Scheme.

1977: Z.A.Bhutto takes oath as Prime Minister of Pakistan. Mufti Mahmmod says that newly elected National Assembly is not representative forum of the people and by the people.

1994: Sedition case is registered against MQM Chief Altaf Hussain, in Karachi.

1995: In a massive crackdown, police arrests in Hyderabad 100 political activists of various parties.

 

Dur Muhammad Pathan: Sindh in History today (28th March). Research & Video Talk by Dr.Pathan

* جڏهن سنڌ تي ڌارين جي حڪمراني ٿيندي آھي ته اهي ڪهڙا ڪم ڪندا آھن؟ نيپيئر پنهنجي گورنرئ واري دور ۾ ڇا ڪيو؟

* اسان جي وڏڙن انگريز-پرستي ڪيئن ۽ ڪيتري ڪئي؟

* ڀٽو ٻيهر وزير اعظم فقط ٽن مهينن لاء ٿيو, پنج سال ڇو نه؟

انھن سوالن جا جواب ۽ ٻي گهڻي معلومات اڄوڪي وڊيو ۾ موجود آھي. اهو ڏسو, ٻڌو ۽ يوٽيوب تي سبسڪرائيب ڪريو.

÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷

توجھ طلب واقعا

***************

28.3.1843:

ميرپور خاص منجهان نيپيئر اڄ مير شير محمد کي لکيو ته ڪنھن وقت وڃائڻ کان سواء هڪدم اچي هٿيار ڦٽا ڪري مون اڳيان پيش ڪر. وعدو آھي ته توکي جيئدان ڏيندس. عمر ڪوٽ جي دفاع ڪرڻ جي ڪوشش ڪيئي ته اچي اک ڇنب ۾ ڊاهي پٽ ڪندس.

28.3.1843:

گورنر سنڌ نيپيئر کي موڪل ملي ته ڀلي ڪراچئ کي گادي بڻاء. البته کيس تاڪيد ڪيو ويو ته حيدرآباد ۽ ڪراچئ کي روڊن رستن سان ٺاهي ملاء.

28.3.1844:

ملٽري بورڊ جي رضامندي کان پوء سنڌ سرڪار شڪارپور ۾ جيل ٺاهڻ جو فيصلو ڪيو ۽ ان لاء ڪمپني حڪومت 4531 روپيا منظور ڪيا.

28.3.1850:

شڪارپور جي ڪليڪٽر کي اجازت ۽ هدايت ملي ته خان ڳڙھ جيڪب آباد) ۾ ڇانوڻي ٺاهڻ جي تياري وٺي.

28.3.1916:

هندستان جو وائسراء جڏهن پنهنجي نوڪرئ جو مدو پورو ڪري هندستان مان ويندو هو ته کيس "مانپتر" ڏيڻ ۽ سندس ثناخوانئ ۾ گڏجاڻيون ڪرڻ جي لانڍ لڳي ويندي هئي.

اڄ ڪراچئ جي خالق ڏني هال ۾ سيٺ ھرچندراء جي صدارت ۾ ” ڪراچي سٽيزنس ائسوسيئشن" لارڊ ھارڊنگ لاء واکاڻي جلسو سڏايو. انھئ ۾ راء بهادر آلومل ٽيڪمداس, خانبھادر نسروانجي ميهتا, گدومل ليکراج, درگداس بي آڏواڻي, لوڪومل چيلارام ۽ ڊاڪٽر ڌالا ۽ ٻين ڪيترن لارڊ ھارڊنگ جي هندستان لاء سرانجام ڏنل خدمتن جي واکاڻ ڪئي.

28.4.1941:

ڪشنچند بيوس جي صدارت ۾ ڪراچئ ۾ ”چوٿين ڪل سنڌ ادبي ڪانفرس". ان جو اهتمام "سنڌي ساهت سڀا" ڪيو. استقباليه ڪميٽئ جو چيئرمن ڄيٺمل پرسرام ۽ ڪانفرنس جو سيڪريٽري هري درياني دلگير ٿيو. پهرين ڏينھن جي ڪاروائي اڄ هلي ته تقرير ڪندڙن سنڌي صورتخطئ جي موضوع تي پنهنجا ويچار ونڊيا. ان کان پوء سنڌ جي وزير نھچلداس وزيراڻئ ڪتابن جي نمائش جو افتتاح ڪيو.

28.3.1952:

سنڌ سرڪار اڄ اسيمبلئ ۾ بجيٽ پيش ڪئي, جيڪا "سرپلس بجيٽ" هئي. سنڌ اهڙا ڏينھن به ڏٺا !!!

28.3.1977:

ذوالفقار علي ڀٽي پاڪستان جي وزير اعظم طور قسم کنيو. مفتي محمود ڀٽي-حڪومت ۽ قومي اسيمبلئ کي تسليم ڪرڻ کان وڏي واڪ اعلان ڪيو.

28.3.1992:

سنڌي ادبي سنگت جي نئين ديري, بگئ ۽ جهڏي جون دستوري گڏجاڻيون ٿيون. نئين ديري وارئ شاخ يوسف سنڌئ ۽ غلام نبي ناشاد جي مان ۾ آجياڻو ڏنو. بگئ وارئ شاخ ۾ عبدالحق ساريئي, حاڪم منگئ, غلام نبي بروهئ, امجد منگئ ۽ عثمان ساريئي پنهنجون لکڻيون تنقيد لاء پيش ڪيون. جهڏي شاخ جي گڏجاڻئ ۾ الهجڙيئي شاد, ايوب کوسي, نزاڪت ڏاڏاهئ, بلال اوٺي, مراد کوسي, ماڪن شاه رضوئ, سائينداد ساند, رميش بابو ۽ ڪامريڊ علي اڪبر پتافئ شرڪت ڪئي.

28.3.1995:

هئ ايم.ڪيو.ايم جي دهشتگرد ڪارڪنن لاء ڏکيو سال ثابت ٿيو. ڪالھ ڪراچئ ۾ رينجرس وارن 40 ڪارڪن پڪڙيا. اڄ حيدرآباد ۾ 100 کان مٿي ڪارڪن گرفتار ڪيا ويا

÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷

{28 مارچ تي جنم وٺندڙ ۽ وڇڙندڙ مشهور شخصيتون}

÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷

[جنم ڏينهن:]

28 مارچ 1888ع مذهبي اسڪالر علامه محمد قاسم مشوري جو جنم ڏينهن آهي.

28 مارچ 1899ع ليکڪ ڀوڄومل جيوت رام (سنڌ / اجمير) جو جنم ڏينهن آهي.

28 مارچ 1912ع سماجي ڪارڪن ابراهيم دائود گلزار ميمڻ(حيدرآباد) جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

28 مارچ 1947 ع

شڪارپور جي شاعر ۽ اديب ميمڻ منظور پرواز جي ڄمڻ جي تاريخ آھي ـ

28 مارچ 1964ع شاعر ۽ نثر نگار نصير سومري جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

28 مارچ 1968ع شاعر بشير احمد ”جگر خون“ جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

[وڇوڙو:]

28 مارچ 1985ع مشهور ملهه پهلوان رستمِ سنڌ شير ميربحر انتقال ڪري ويو.

28 مارچ 1990ع مذهبي اسڪالر علامه محمد قاسم مشوري لاڏاڻو ڪري ويو.

Sindh History (March 27, 2022)

SINDH IN HISTORY TODAY (27th March)

27th March

BIRTH DATES

Pir Ahmad Ali Qureshi (Hala/Poet/ Born 27th March 1884),

Tahil Saroop (Rohri > Mumbai/Poet/ Born 27th March 1931),

Saadullag ‘Ghazi’ (Poet/ Born 27th March 1932),

Laxman ‘Komal’ (Kandyaro > New Delhi/Poet/ Born 27th March 1936)

(Basant ‘Tiyagi’ (Sonhan Moro > Bairagarah/Poet/ Born 27th March 1940),

Birjlal ‘Bewas’ (Dadu/Poet/ Born 27th March 1955),

Gulshan Sindhi (Writer/ Born 27th March 1960),

Makhdoom Jamil-u-Zaman ‘Jamil’ (Hala/Poet, Scholar & Sindh Minister/ Born 27th March 1962),

Muhammad Habib Memon (Hala/Writer/ Born 27th March 1964),

Gharib Gul (Sita Road/Poet/ Born 27th March 1976),

Sajidah Jabeen (Bajara/Poet/ Born 27th March 1978),

Mir Dilshad Dharijo (Raised Mithal Khan/Writer/ Born 27th March 1981),

Wafa Zardari (Jam Zardari/Poet/ Born 27th March 1985).

DEATH DATES

Moulana Abdul Rahman Sakhro (Religious Scholar/ Death 27th March 1897),

Sufi Muhammad Hashim Bukhari (Ilyas/Poet/ Death 27th March 1939),

Pir Azim Shah (Nasrpur/ Death 27th March 1954),

Rais Ghulam Rasool Bhurgri (Jamesabad/Politician/ Death 27th March 1968).

EVENTS

1889: Lord Ray, Governor-General Of India inaugurates the construction work of Sukkur-Rohri Railway Bridge.

1923: On the joint call of the Congress and Sindh Khilafat, Sindh observes the Hartal/Strike to protest against the Government’s Kenya Colony Policy.

1931: Subash Bose addresses the Naujwan Conference at Karachi. He condemns to Bhagat Sing’s execution and makes appeal to the audience for organization of peasants and workers and also pleads for the abolition of caste system. This may be kept in mind that it is said that while on his Sindh tour, Subash went to Gurang Bungalow and held meeting with Pir Pagaro Sureeh Badshah. Subashcame Sindh in 1931 and that time PirPagaro was not even in Sindh. Therefore, it is not correct that PirPagaro was politically influenced by Subash Chandra Bose.

1933: The Central Working Committee of the Hindu MahaSabha, in its meeting held at Delhi discusses on White Paper and terms it against interests of Hindu Community. It was decided that All-India strike will be held on 9th April to protest against the White Paper.

1939: Hindu ministers of Sindh are not happy with K.B. Allah Bux Government. NihchaldasVazirani and DialmalDoulatram resign as ministers, whereas Dr.Hemandas intends to move Mo-Confidence motion against K.B.AllahBux, the Premier.

1940: Sindh Government vide Notification No (s) 29H/207 appoints Judge to conduct Inquiry regarding the Masjid Manzilgah dispute and roots.

1945: G.M.Syed sends Telegram to the Quaid-i-Azam uprising him of political situation in Sindh and expelling him and HashimGazdar from the Party.

1955: The Government of Pakistan promulgates the Emergency Power Ordinance and assumes powers to make provision for framing the constitution, constitute the province of West Pakistan.

 

Dur Muhammad Pathan: Sindh in History today (27th March). Research & Video Talk by Dr.Pathan

تاريخ دلچسپ قصو به ٿيندي آھي ته عبرت جو سبق به ٿيندي آھي.

اڄوڪي وڊيو ٽاڪ ۾ اوهان لاء دلچسپي ۽ عبرت جو سامان موجود آھي. مثال طور:

* جڏهن درياه جو قدر ڪيوسين ته ٻيلا ۽ شڪارگاه بچيا رهيا. جهنگ بچاياسين ته جھنگلي جيوت آباد رهي. ماکي ملي ۽ پکي پکڻ خواه ڪاٺ مليو. اسان سنڌوء تي بئراجن مٿان بئراج اڏي سنڌو نه سنڀاليو ته سنڌ ذري گهٽ ويران ٿي وئي.

* مسلم ليگ جو نالو نشان ڪو نه هو ته سنڌ ۾ ڪانگريس ۽ جميعت العلماء پارٽيون فعال رهيون.

* اڄوڪي وڊيو ٽاڪ ۾ اوهان کي ٻڌڻ لاء ملندو ته سباش چندر بوس جون سنڌ ۾ ڪهڙيون سرگرمين رهيون ۽ جي.ايم.سيد مسلم ليگ مان نيڪالئ تي ڪهڙو رد عمل ڏيکاريو. اوهان کي ولادتن وفاتن بابت به معلومات ملندي. قرب ڪري وڊيو به

ٻڌو,ڏسو, ونڊيو ۽ يوٽيوب تي سبسڪرائيب ڪريو.

***************

توجھ طلب واقعا

***************

27.3.1850:

ممبئي سرڪار سنڌ جي ڪمشنر کي چيو ته ڪراچئ کان ملتان تائين آگبوٽ سروس کي وڌيڪ فعال بنائڻ لاء سنڌوندئ جي ڇوڙ واري حصي يا ان ويجهو آگبوٽن جو مکيه اڏو قائم ڪيو وڃي.

27.3.1887:

سکر ۽ روهڙئ ۾ وچ ۾ جوڙيل ريلوي پل جو افتتاح لارڊ ري ڪيو.

27.3.1923:

ڪانگريس ۽ خلافت جي گڏيل سڏ تي سنڌ ۾ ھڙتال ٿي ۽ سياسي ڪارڪنن جلسا ڪري سرڪار جي "ڪينيا ڪالوني" بابت عوا دشمن حڪمت عملئ جي مذمت ڪئي.

27.3.1931:

ڪراچئ جي هرچندراء نگر ۾ جواهر لال نھرو جي صدارت ۾ آل انڊيا ڪانگريس جي ورڪنگ ڪميٽئ جي گڏجاڻي ٿي. ان ۾ سيڪريٽري جنرل طرفان پيش ڪيل سالياني رپورٽ تي بحث ڪيو ويو. ان کان سواء ورڪنگ ڪميٽئ جي گذريل ڪاروائي منظور ڪئي وئي.

27.3.1931:

ڪراچئ ۾ سباش چندربوس جي صدارت ۾ ”نوجوان ڀارت سڀا ڪانفرنس" ٿي, جنهن ۾ نوجوانن جي وڏي انگ کان سواء ڪانگريسي اڳواڻن شرڪت ڪئي. ڪانفرنس ۾ خواهش جو اظھار ڪيو ويو ته هندستان ۾ سوشلزم جو نظام هجڻ گهرجي.

27.3.1939:

سنڌ سرڪار جي مسجد منزل گاه بابت غير واضح موقوف ۽ اوم منڊلئ مامري بابت غير سنجيدي رويئي کي آڏو رکي, اڄ ڊاڪٽر هيمنداس واڌواڻئ سنڌ اسميبلئ ۾ سنڌ حڪومت خلاف بي اعتمادئ جي رٿ پيش ڪئي. اڄ ئي گورنر ٻن ھندو وزيرن (نھچلداس وزيراڻئ ۽ ڏيئلمل دولترام) جون استعيفائون منظور ڪيون.

27.3.1940:

مسجد منزلگاه جي تحريڪ ڀڳت ڪنوررام, هاسارام پمناڻئ ۽ ٻين ڪيترن بي گناه انسانن کان زندگيون کسيون. لٽ مار جي بازار گرم ٿي ۽ هندن توڙي مسلمانن جي دلين ۾ نفرت جي باه ڀڙڪائي. ايڏئ تباهي ٿيڻ کان پوء سنڌ سرڪار اڄ ان جي عدالتي جاچ ڪرڻ لاء جج مقرر ڪيو.

27.3.1945:

جي.ايم.سيد تار ذريعي قائد اعظم کي ٻڌايو ته کيس مسلم ليگ مان خارج ڪيو ويو آھي. جيڪڏهن اوهان مون سان فون تي ڳالهائيو ته مان سموري صورتحال کان اوهان کي واقف ڪريان.

27.3.1948:

قلات جي رياست پاڪستان ۾ شامل ٿيڻ جو فيصلو ڪيو.

27.3.1954:

سوويٽ يونين پاڪستان کي تشويش ڏيکاريندي صلاح ڏني ته آمريڪا کي ملڪ ۾ فوجي اڏا قائم ڪرڻ نه ڏيو.

27.3.1955:

پاڪستان سرڪار ملڪ سان هنگامي حالتن وارو قاعدو لاڳو ڪيو.

27.3.1972:

بنگلاديش کي تسليم ڪرڻ لاء ذوالفقار علي ڀٽي شرط رکيو ته پهريون جنگي قيدي اسان جي حوالي ڪريو.

27.3.1995:

دهشتگردئ جي ڪاروائين ۾ ملوث هجڻ جي بنياد تي رينجرس ڪراچئ ۾ ايم.ڪيو.ايم جا 40 ورڪر گرفتار ڪيا.

***************

{27 مارچ تي جنم وٺندڙ ۽ وڇڙندڙ ڪجھ شخصيتون}

[جنم ڏينهن:]

27 مارچ 1884ع شاعر پير احمد علي قريشي (هالا) جو جنم ڏينهن آهي.

27 مارچ 1931ع ليکڪ ۽ شاعر ٽهل ايسرداس ڪيسواڻي(روهڙي ممبئي) جو جنم ڏينهن آهي.

27 مارچ 1932ع شاعر سعد الله غازي جو جنم ڏينهن آهي.

27 مارچ 1940ع شاعر بسنت ڪمار رائچنداڻي تياڳيجو جنم ڏينهن آهي.

27 مارچ 1955ع شاعر برج لال بيوس (دادو) جو جنم ڏينهن آهي.

27 مارچ 1964ع شاعر محمد حبيب ميمڻ (هالا) جو جنم ڏينهن آهي.

27 مارچ 1971ع ليکڪ ۽ صحافي توفيق علي منگيجو جنم ڏينهن آهي.

27 مارچ 1976ع شاعر غريب گُل (سيتا روڊ) جو جنم ڏينهن آهي.

27 مارچ 1981ع ليکڪ مير دلشاد ڌاريجو (مٺا خان) جو جنم ڏينهن آهي.

27 مارچ 1985ع شاعر وفا زرداري (ڄام زرداري) جو جنم ڏينهن آهي.

[وڇوڙو:]

27 مارچ 1897ع مذهبي اسڪالر مولانا عبدالرحمان ساکرو جي وفات ٿي.

27 مارچ 1898ع آزادي جي تحريڪ جي اڳواڻ ۽ عليڳڙهه يونيورسٽي جي باني سر سيد احمد خانجو انتقال ٿيو.

27 مارچ 1939ع صوفي بزرگ صوفي محمد شاهه جو لاڏاڻو ٿيو.

27 مارچ 1954ع پير عظيم شاهه (نصرپور) جو انتقال ٿيو.

27 مارچ 1968ع رئيس غلام رسول ڀرڳڙي وفات ڪري ويو.

27 مارچ 1997ع نوجوان راڳي مريد عباس ڪٽپر کي قتل ڪيو ويو.

27 مارچ 1999ع شاعر مسڪين ملاڪاتياري وفات ڪري ويو.

Sindh History (March 26, 2022)

SINDH IN HISTORY TODAY (26th March)

26th March

BIRTH DATES

Laxman Komal (Kandyaro - New Delhi/Writer/ Born 26th March 1936),

Aasandas Visani (Sindh - Ahmadabad/Artist/ Born 26th March 1938),

Moulana Abdul Wahab Chachar(Religious Scholar/ Born 26th March1942)

EVENTS

Part1

1843: The Governor - General approves proposal of Charles Napier to carry on the general Government ofSindh from Karachi and measurers be adopted for facilitating communication between Karachi and Hyderabad.

1920: Sindh Khilafat Conference is held at the Dargah of Makhdoom Bilawal. It is attended by more than ten thousand people.

1931: Jawahrlal Nehru presides over 'All - India Students Conference' heldin Khalikdina Hall, Karachi. The Conference disapproves 'Gandhi - Irwin Settlement/Agreement' and resolve to form Provincial Working Committees of students. Tirath Sabhani, A.J.Mamtora, H.P.Mirchandani, H.G.Butani, B.T.Shahani, H.R.Wadhwani and V.I.Jagtiani played vital role in managing the Conference.

Part2

1950: JUP demands separate ministry for Religious Affairs and ban forever on appointment of non - muslims/pakistanis on key military posts.

1956: Military officers can be removed from service without Court Martial, decides Govt.

1961: It is decided in Governors' Conference that Karachi Division shall be merged into West Pakistan.

1971: Awami League is banned, Shaikh Mujeeb is arrested and military is asked to restore writ of the govt. in East Pakistan.

1973: Bhutto appeals opposition to end boycott and opt for dialogue.

1977: PNA boycotts oath taking ceremony. However, 161 members of the National Assembly take oath.

1991: Four persons at Singapur Airport try to hijack Pakistan Plane but are killed. PPP was blamed for that act and arrests are made in Pakistan.

Dur Muhammad Pathan: Sindh in History today (26th March). Research & Video by Dr.Pathan

چوندا آھن ته اڳي هر شئ, پکي پکڻ ۽ وڻ ٽڻ, انسانن سان ڳالھائيندا هئا. اهي اڄ به ڳالھائن ٿا. پر, اسان ٻڌون ڪو نه ٿا. ڇا تاريخ اسان سان نه ٿي ڳالھائي؟ پر, اسان ڪٿي ٿا ان کي ٻڌون؟

تاريخ ور ور ڏئي پاڻ دهرائي ٿي ۽ اسان کي ياد ٿي ڏياري ته اسان پنهنجي سوچن ۽ لوچن جا ڪعبا قبلا درست نه ڪنداسين ته بدتر حالتون بي پاڙئ ول جيان وڪوڙي وينديون. تاريخ سمجهائي ٿي ته وڏڙن جي چڱائين لڱائين مان سبق پرايو.

اڄوڪي وڊيو ٽاڪ ۾ ساڃھ-وندن لاء کوڙ سبق موجود آھن. اهو ڏسو, ٻڌو ۽ يوٽيوب تي سبسڪرائيب به ڪريو. پنھنجئ تاريخ پڙھڻ لاء وقت ڪڍو.

***************

توجھ طلب واقعا

************-**

26.3.1920

مخدوم بلاول جي درگاه تي خلافت ڪانفرنس ٿي,جنهن ۾ اٽڪل ڏه هزار ماڻھون شريڪ ٿيا.

[ اسان جي وڏڙن اڳ درگاهن کي به سياسي مقصدن لاء ڪم آندو. پر اسان هاڻي سياست کي درگاه بڻائي ڇڏيو آھي. جيڪا سياسي شخصيت هئ جهان ڇڏي وڃي ٿي, اسان سندس مزار تي پڙ چاڙھي پير فقير بڻائي ڇڏيون ٿا].

26.3.1931:

ڪراچئ ۾ پنڊت جواهر لال نهرو جي صدارت ۾ “آل انڊيا اسٽوڊنٽس ڪانفرنس" ٿي, جنهن ۾ ”گانڌي-ارون ٺاه" رد ڪيو ويو. اهو فيصلو به ڪيو ويو ته صوبن ۾ شاگرد يونئين جون "ورڪنگ ڪميٽيون" جوڙيون وڃن.

ھن ڪانفرنس ۾ تيرٿ سڀاڻئ, آسانند مامتورا, ايڇ.پي.ميرچنداڻئ, ايڇ.جي.بوٽاڻئ, بي.ٽي.شاهاڻئ, ايڇ.آر.واڌواڻئ ۽ وي.آء. جڳتياڻئ اهم ڪردار ادا ڪيو.

26.3.1941:

سنڌ هسٽاريڪل سوسائٽئ طرفان ڊي.جي.ڪاليج ڪراچئ ۾ ليڪچر پروگرام ٿيو. چيتن ماڙيوالا "ڪراچي ميونسپالٽئ جي تاريخ" جي موضوع تي پنهنجو ليڪچر ڏنو.

26.3.1971:

اوڀر پاڪستان ۾ سياسي سرگرمين تي پابندي مڙھي وئي ۽ فوج کي اختيار ڏنو ويو ته صوبي ۾ حڪومت جي مڃتا کي يقيني بڻايو وڃي.

شيخ مجيب کي گرفتار ڪيو ويو. بنگالين انڊيا طرف ڀڄي جان بچائڻ جي شروعات ڪئي.

26.3.1977:

پي.اين.اي قومي اسيمبلئ ۾ ميمبرن جي حلف کڻڻ واري رسم جو بائڪاٽ ڪيو. ان هوندي به 161 ميمبرن حلف کنيو.

26.3.1996:

نواز شريف-حڪومت مخالف ڌر وارن اڳيان جهڪي پئي ۽ اعلان ڪيو ويو ته مخالف ڌر سان غير مشروط ڳالهيون ڪرڻ لاء تيار آھيون.

***************

[26 مارچ تي جنم وٺندڙ ]

26 مارچ 1936ع هند ۽ سنڌ جي مشهور شاعر ۽ ليکڪ لڇمڻ ڪومل(ڪنڊيارو / دهلي) جو جنم ڏينهن آهي.

26 مارچ 1938ع اداڪار آسنداس واسياڻي (احمد آباد) جو جنم ڏينهن آهي.

26 مارچ 1942ع مذهبي اسڪالر مولانا عبدلوهاب چاچڙ(سکر) جي پيدائش جو ڏينهن آهي.

 

Sindh History (March 25, 2022)

SINDH IN HISTORY TODAY (25th March)

25th March

BIRTH DATES

Dr. Umar bin Muhammad Daudpoto (Tilti/Scholar/ Born 25th March 1896),

Jethanand Lalwani ‘Taab’ (Hyderabad > Mumbai/Writer& Poet/ Born 25th March 1916),

Kishan Gurnani (Nawabshah > Ajmir/Freedom Fighter/ Born 25th March 1924),

Nishtar Nathanshahi (Poet/ Born 25th March 1929),

Mohan Chhabra (Sindh > Mumbai/Artist/ Born 25th March 1929),

Muhammad Khan Shaikh (Butt Sirai > Larkano/Journalist/ Born 25th March 1931),

Ghulam Hyder Bhambhro (Gendaho/Folklore Poet/ Born 25th March 1937),

Dargahi Mirani (Poet/ Born 25th March 1942),

Hizbullah ‘ Nashad’ (Poet/ Born 25th March 1945),

Dilmurad Dilawar Shar (Rasoolpur/Folklore poet/ Born 25th March 1945),

Muhammad Sidiq ‘Amin’ (Poet/ Born 25th March 1947),

Dr.Mohabat Buriro (Kambar/Awami Tahreek Activist & Writer/ Born 25th March 1952),

Dr.Abdul Qayoom alies Mansoor Malik (Padedan/Poet/ Born 25th March 1952),

Mukhtyar Ghumro (Khairpur/Poet/ Born 25th March 1955),

Malook Lund (Dadu/Writer/ Born 25th March 1957),

Atta Muhammad Rahu (Shahmir Rahu/Writer/ Born 25th March 1977),

Adil Mahar (Mubarkpur/Poet/ Born 25th March 1982),

Kashif Soomro (Shikarpur/Writer/ Born 25th March 1982).

DEATH DATES

Makhdoom Khuda Dost (Religious Scholar/ Death 25th March 1747).

EVENTS

1857: The Commissioner of Sindh sends Circular NO.443 to all collectors of Sindhi issuing instructions as to use of Sindhi in the Revenue as well as in Judicial business. He asks them for adoption of Sindhi as the language of record throughout the Province.

1917: Eminent figure TarachandGajra delivers his lecture on the topic of ‘ What should one do for Samaj/Society?’. This lecture program was arranged by NGO ‘AryaSamaj’ of Karachi.

1923: ShudhiSabha’s activities regarding converting of New Muslims, irritates Religious Scholars. The meeting of the ‘Sindh Jamiat-ul-Ulema’ is held at Karachi with Hakim Fatih Muhammad Sehwani in chair and it is decided to face and deny the propaganda of AryaSamajis.

1931: The working Committee of the All-India Congress Committee meets at Karachi. The city remained active spot of Congress activities for so many days.

1938: The Health Committee of the District Local Board recommends ban on Festivals. According to the opinion of the Committee, festivals are not only burden on economy but, are training centers for violation of Social values.

1953: The meeting of AwamiMahaz Board is held with G.M.Syed in Chair. It is attended by Shaikh Abdul Majeed Sindhi, PirIllahiBux; Ghulam Mustafa Bhurgri; KaziFaiz Muhammad and SobhoGiyanchandani. In this meeting District-wise Sub-Committees are formed or recommendation of party tickets to members interesting to contest election. HyderBuxJatoi, KhudaBuxKuhawar and Yar Muhammad Shah are awarded party tickets for Larkano District.

1969: President Ayub Khan resigns and handed over power to Yahya Khan. Martial Law is imposed in Pakistan. Admiral S.M.Ahsan, Air Martial Noor Khan ang General Hamid Khan are appointed as Deputy MLAs.

1970: Major General (R) Sarfraz Khan Vice President of PDP terms abolition of ‘One-Unit’ as a great mistake.

1971: President Yaya is back from Dhaka after an 11-day stay. Bhutto says that the question of autonomy sought by the Awami League is more than the autonomy. It is bordering on sovereignty.

1977: PNA leadership, Mufti Mahmood, Pro.AbdulGhafoor; MianTufailAhmad;MoulanaNoorani,; Mazari;ShahFarid;Khizir Hayat and KhowajaSarfraz are sentenced to three months imprisonment.

1978: Z.A.Bhutto’s appeal against the Lahore High court verdict is filed in the Supreme Court.

 

Dr. Pathan: Sindh in History today (25th March). Research & Video Talk by Dr.Pathan

25 مارچ تي اسان جي تاريخ ۾ ڪيتر ئي اهم ۽ ڌيان-ڇڪرائيندڙ واقعا ٿيا. مثال:

1. شھر اسان جا, پر حڪمراني ٻين جي. 1842 ۾ انگريزن ڪراچئ ۾ فوجي ڇانوڻي ٺاهڻ جو سوچيو.

2. سال 1857 ۾ سنڌئ کي روينيو ۽ ڪورٽن ۾ دفتري ٻولي بڻايو ويو.

3. ڪانگريس جو پنجيتاليهون ساليانو ميڙ 1931 ۾ ڪراچئ ۾ ٿيو. سباش چندر بوس به آيو.

4. صدر ايوب جو مارشلا لڳائي اقتدار تي قابض ٿيو هو,سو مارشل لا هڻائي 1969 ۾ اقتدار ڇڏي ويو.

5. ڀٽي 1977 ۾ پي.اين.اي جا اڳواڻ جيل موڪليا ۽ 1978 ۾ کيس ڦاهئ کي بچڻ لاء سپريم ڪورٽ ۾ اپيل داخل ڪرڻي پئي.

6. وڊيو ٽاڪ ۾ اڃا وڌيڪ ڪجھ آھي. مثال ولادتن وفاتن جون تاريخون. وڊيو ڏسو,شيئر ڪريو ۽ يو ٽيوب تي سبسڪرائيب ڪريو.

***************

توجھ طلب واقعا

***************

25.3.1842:

جيتوڻيڪ سنڌ تي ٽالپورن جي حڪومت آھي, لوئر سنڌ ۾ فرنگي فوج جو ڪمانڊر اڄ ممبئي فوج جي ڪوارٽر ماسٽر جنرل کي ڪراچئ ۾ فرنگين جي فوجي ڇانوڻي ٺاهڻ بابت رپورٽ ٺاهي موڪلي.

25.3.1857:

سنڌ جي ڪمشنر سمورن ڪليڪٽرن کي حڪم ڪيو ته سنڌي ٻولئ کي عدليه ۽ روينيو ۾ دفتري ٻولئ طور لاڳو ڪيو وڃي.

25.3.1923:

سنڌ ۾ آريا سماجين هندن ۽ مسلمانن ۾ مذھبي نفرتون پيدا ڪرڻ ۾ ڪا ڪمي نه ڇڏي. سندن ئي سهڪار سان "شڌي سڀا" ٺھي ته زوارئ سنجوڳي شيخن کي هندو ڌرم ۾ شامل ڪجي. "جميعت العلماء“ جو جيتوڻيڪ ڪانگريس سان بهتر لاڳاپا هئا. پر هن پارٽئ به شڌي تحريڪ تي شديد ردعمل ڏيکاريو. اڄ حڪيم فتح محمد سيوهاڻئ جي صدارت ۾ ڪراچئ ۾ ”جميعت العلماء سنڌ" جو اجلاس ٿيو, جنھن ۾ 15 عالمن تي ٻڌل هڪ ڪميٽي ٺاهي وئي ته جيئن مقامي آريا سماجين جي اسلام خلاف شروع ڪيل پروپيگنڊا کي منھن ڏئي سگهجي.

25.3.1931:

آل انڊيا ڪانگريس جي ورڪنگ ڪميٽئ جي گڏجاڻي ڪراچئ ۾ شروع ٿي.

ياد رهي ته هنن ڏينھن ۾ ڪانگريس ۽ جميعت الماء جا جلسا ڪراچئ ۾ ٿيا هئا.

25.3.1951:

سنڌ ۾ ايوب کهڙي حڪومت ٺاهي. قاضي فضل الله کي هوم منسٽر طور پنهنجئ وزارت ۾ کنيائين.

25.3.1953:

اڄ جي.ايم.سيد جي سربراهئ ۾ ”سنڌ عوامي محاذ“ جي بورڊ جي گڏجاڻي ٿي. مختلف ضلعن لاء سب ڪميٽيون جوڙيون ويون. حيدر بخش جتوئئ, خدا بخش کهاوڙ ۽ يار محمد شاه کي چونڊن وڙھڻ لاء ٽڪيٽون ڏنيون ويون.

25.3.1969:

وڏئ تحريڪ جي نتيجي ۾ ايوب صدارتي عهدي تان استعيفا ڏني. اقتدار جنرل يحيا خان جي حوالي ڪيائين. هن ملڪ سان مارشل لا لڳائي وائيس ايڊمرل ايس ايم احسن, ايئر مارشل نور خان ۽ جنرل حميد کي ڊپٽي ايڊمنسٽريٽر مقرر ڪيو.

25.3.1971:

يارنھن ڏينهن اوڀر پاڪستان ۾ رهي مجيب سان ڳالهين ۾ ناڪامئ کان پوء جنرل يحيا اولھ پاڪستان موٽي آيو. ذوالفقار علي ڀٽي بيان ڏنو ته مجيب جا مطالبا مطلق آزادئ جي حدن سان وڃي لڳا آھن.

25.3.1977:

ڀٽي حڪومت پنھنجي مخالف سياسي اڳواڻن: مفتي محمود, پروفيسر غفور, طفيل احمد, مولانا نوراني, مزاري, شاه فريد, خضر حيات ۽ خواجا صفدر کي جيل ۾ وڌو.

25.3.1978:

لاهور هاء ڪورٽ طرفان کيس ٻڌايل ڦاهئ جي سزا واري فيصلئ خلاف ذوالفقار علي ڀٽي سپريم ڪورٽ ۾ اپيل داخل ڪئي.

***************

{25 مارچ تي جنم وٺندڙ ۽ وڇڙندڙ ڪجھ شخصيتون}

***************

[جنم ڏينهن:]

25 مارچ 1896ع شمس العلماء ڊاڪٽر عمر بن محمد دائودپوٽوجي ٽلٽيءَ ۾ پيدائش ٿي.

25 مارچ 1916ع ليکڪ ڄيٺانند لالواڻي (حيدرآباد / بمبئي) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1924ع ليکڪ ڪشن گرناڻي (نوابشاهه / اجمير) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1929ع شاعر نشتر ناٿن شاهي جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1929ع اداڪار موهن ڇاٻڙا (بمبئي) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1931ع صحافي محمد خان شيخ (لاڙڪاڻو) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1937ع سگهڙ غلام حيدر ڀنڀرو جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1945ع شاعر حزب الله ناشاد جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1945ع سگهڙ دلمراد دلاور شر (رسول پور) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1947ع شاعر محمد صادق امين جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1952ع محقق ۽ ليکڪ ڊاڪٽر محبت ٻرڙو(قمبر) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1952ع شاعر ڊاڪٽر منصور ملڪ(پڊ عيدن) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1955ع شاعر مختيار گهمرو (خيرپور) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1957ع ليکڪ ملوڪ لنڊ (دادو) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1977ع ليکڪ عطا راهو (شهمير) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1982ع ليکڪ ڪاشف سومرو (شڪارپور) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1982ع شاعر عادل مهر (مبارڪ پور) جو جنم ڏينهن آهي.

25 مارچ 1987ع ليکڪ اياز ٻرڙو (ڪي اين شاهه) جو جنم ڏينهن آهي.

[وڇوڙو:]

25 مارچ 1952ع ناليوارو سنڌي گويو ۽ موسيقار استاد بيبو خان حيدرآباد ۾ انتقال ڪري ويو.

25 مارچ 1975ع تي سعودي عرب جي بادشاهه شاهه فيصل کي سندس ڀائٽي گوليون هڻي قتل ڪري ڇڏيو.