SINDH (including Pakistan) in history today (1st October). Author Dr.Pathan & Translator Mumtaz Ali Pathan. The Movement of creating awareness, interest & affection about Sindh History at Gross root and Micro level by an individual (Dr. Dur Muhammad Pathan) Sindh in history today (1st October ). Selection of Events from two Centuries of Sindh History, in Chronological order and with analytical interpretation. Dr. Pathan wishes you Good Day. [ It is not this wonderful world, it is not beautiful society, but it is only our own heart that dodges us and it is only our own mind that betrays us. When ego occupies commanding position, hatred and discrimination get chance to prevail upon heart & mind and we become high-risk for beauty & love and vision & wisdom.] دوکو ڙي دوکو دنيا نہ پر پنهنجئ دل ڪيو دولاب ۽ دوکو, ان لاء ويو بڻجي مون لاء پيار پريت جو پنڌ اڻانگهو اوکو, پاڻ بڻيس جئ جو جوکو, سمجيم ڪين سونهن سلام کي. ************ SINDH IN HISTORY TODAY {1st OCTOBER} 1st October ************ BIRTH & DEATH DATES OF EMINENT PERSONALITIES OF SINDH: (A).BIRTHS Khowaja Muhammad Zaman (Luwari/Religious Scholar, Poet & Founder of Luwari School of spiritual thought/ birth 1st October1713), Shewak Bhojraj (Larkano > Bapo Gaanu/Freedom Fighter, Writer & Founder of ‘Balkan-ji-Bari’/1906), Abdul Haq ‘Zaib’ Aqli (Aqil/Poet, Journalist & Political Activist/ birth 1st October1920), Faiz Muhammad Soomro (Village Khokhar/Folklore Poet/1922), Inayatullah Suhail (Writer/ birth 1st October1930), Shiyam Sing Morjani (Sindh > Ajmir/Writer/ birth 1st October1936), Sundar Agnani (Shahdadpur > Jaipur/Witer, Stage Director & Painter/ birth 1st October1936), Jadogar Nimano (Larkano > Baroda/Poet & Juggeler/ birth 1st October1937), Sarkash Sindhi (Ali Khan Vasil/Poet, ex-teacher & political Activist/ birth 1st October1940), Ghulam Muhammad ‘Ghulam’ (Poet/ birth 1st October1948), Ghulab Gul Muhammad (Sita Road/Writer/ birth 1st October1949), Imdad Ali ‘Udas’ (Poet/1952), Chandar Balani (Ahmadabad/Actor, Artist/ birth 1st October1956), Kishor Sachdev (Naryad/Actor, Artist/ birth 1st October1958) Agha Waqar Durani (Garhiyaseen/Poet/1959) Abdul Rahman ‘Sahir’ Rahu (Shahmir Rahu/Poet/ birth 1st October1963), Mumtaz ‘Khadim’ Memon (Kazi Ahmad/Poet birth 1st October/1965), Yousif Sindhi (Daro/Poet, Publisher & ex-Secretary General Sindhi Adabi Sangat/ birth 1st October1967), Tariq Buriro (Yaqoob Buriro/Writer/ birth 1st October1970), Amanullah ‘Aamir’ (Muhammadpur Odho/Poet/ birth 1st October1971), Sunhi Paras Panhwar (Karachi/Poetess & Journalist/ birth 1st October1975), Niaz Nadeem Kandhar (Ghulam Hussain Kandhar/Poet/ birth 1st October1977), Sohrab Gopang (Radio Announcer/ birth 1st October1977), Sarang Latif (Rustam/Writer/1985), Abdul Haq ‘Haji’ (Rustam/Poet/ birth 1st October1985), Yaseen Kumbhar (Sultanpur/Poet/ birth 1st October1979). (B)DEATHS: Moulvi Muhammad Usman Qirani (Qiran/Religious Scholar & Freedom Fighter/death 1st October1936), Moulvi Abdullah (Hala/Religious Scholar & Freedom Fighter/ death 1st October1975), Dadan Faqir (Poet/ death 1st October1979) EVENTS from history. 1847: Sindh, an independent country lost its freedom in 1843 and became Governor’s province with Sir Charles Napier as her first Governor. Today, her provincial status is also snatched and is annexed with Bombay Presidency and R.K.Pringle is appointed as Commissioner. Today, he informs Officer Commanding the Forces in Sindh about his appointment. (Source: letter No.2788). 1878: Bombay Act V1 of 1873 is extended to Sindh and following are declared as Municipal Commissions in Larkanao and Hyderabad Districts. Larkano District: 1) Kambar, 2). Ratodero, 3). Sehwan, 4). Bubak. Hyderabad District: 1). Tando Muhammad Khan, 2). Tando Allahyar, 3). Hala, 4). Nasrpur, 5). Matiari. (Source: Government of Bombay’s Notification). 1918: Karachi Home Rule League celebrates Birthday of Dr. Anni Besant with Jairamdas Doulatram in chair. Shrikrishandas Lula, R.K.Sidhwa, Chainrai Virbhandas and others spoke on the occasion and threw light on the life & achievements of the founder of the Home Rule League, Dr. Anni Besant. (Source: The Daily Gazette, Karachi). 1920: Sindh Khilafat celebrates ‘Election Boycott Week’. It is first day and public meetings are held in the length and breadth of Sindh to aware the people that election is some sort of an opportunity to be availed by Government to purchase loyalties. (Source: The Dail Alwahid, Karachi). 1922: Kambar Khilafat Committee elects its office-bearers and they are: Moulvi Ghulam Sidik (President), Syed Hassan Shah (Vice President), Haji Muhammad Usman (Secretary), Gul Muhammad Pathan (Joint Secretary) and Muhammad Essa (Treasurer). 1930: Shahnawaz Khan Bhutto is given At Home by Sardar Wahid Bux Bhutto at Gandhi Garden of Karachi. While speaking on the occasion, Shahnawaz Khan said that the case of separation of Sindh from Bombay Presidency will be presented in the Round Table Conference and he is leaving for London very soon. (Source: ‘Source-Material on Bhutto family’, compiled by Gul Hayat Institute). 1940: Sir Sikandar Hayat Khan, addressing a gathering at Nuh says that Gandhi was among the first Indians to denounce Hitler’s acts and to declare that his sympathy lay entirely on the side of Britain in this war. Since that declaration was made the Congress had been changing its position from time to time until at last Gandhi had formulated his demand for freedom. (Source: Annual Indian Register, Vol-11, 1940). 1945: The meeting of the Sindh Muslim League Parliamentary Board is held at Hyder Manzil, Karachi with G.M.Syed in Chair. It is attended by Sir Ghulam Hussain Hidayatullah, Mir Ghulam Ali, Pir Illahi Bux; K.B. Khuhro; Syed Khair Shah and Agha Ghulam Nabi Pathan. 70 applications are received for 35 seats. The meeting proved to be division of the Board. Sir Ghulam Hussain left the meeting in protest and headed a separate meeting at Khuhro’s residence. Mir Ghulam Ali, Pir Illahi Bux and attended the meeting. (Source: G.M.Syed’s book ‘Nai Sindh Lai Jidojuhud’) 1947: Parsram, an Assistant to Sindh Chief Minister is arrested on grounds that he was possessing secret documents. (Source: Newspapers). 1950: New Department is established by the federal Government for Migrants’ affairs. (Source: ibid). 1955: All involved in Rawalpindi Conspiracy case are released. (Source: Newspapers). 1977: Zia postpones elections and impose ban on all kinds of political activities. (Source: Newspapers). 1982: Lawyers’ Conventions held in various cities demand restoration of basic rights of citizens. Hafiz Lakho and other lawyers are arrested. (Source: Newspapers). "سنڌ جي ڪمال ۽ قوميت جي زوال جي واقعاتي تاريخ-(01 آڪٽوبر)- ڊاڪٽر درمحمد پٺاڻ جي تحقيق". [ڪجھ واقعا] 01.10.1839: فرنگي پوليٽيڪل ايجنٽس جي پاڻ ۾ خط و ڪتابت مان پتو پئي ٿو ته ڪيترا عربي نسل جا ماڻهون سنڌ ۾ ملازمت ڪندا هئا. غير سنڌئ کي ايئن سنڌ ۾ ڏسي فرنگين جون ننڊون ڦٽي وينديون هيون. اها جڏهن کين پڪ ٿي ته عرب سنڌ ۾ موجود آھن, ته هنن سندن لسٽ ٺاهڻ جو فيصلو ڪيو. 01.10.1842: ليفٽيننٽ ميلن جيڪو سنڌ ۾ اسسٽنٽ پوليٽيڪل ايجنٽ آھي, سو سنڌ جي پوليٽيڪل ايجنٽ کي لکي ٿو ته مير نصير پنهنجا ماڻھون ڪراچئ موڪليا آھن ته وڃي نائونمل کي گرفتار ڪن. نائونمل تي اها ڪاوڙ اٿس ته هو واپار ۽ تجارت جي محصولن ڏيڻ ۾ پنھنجي مرضي ٿو هلائي. جڏهن ته هو ميرن جي ڏنل پرواني جي ڀڃڪڙي به نه ٿو ڪري. ميرن جا رويا اسان جي سمجه کان ٻاهر آھن. ھو سمجھن ٿا ته اسان فرنگين تيمور شاه کي آڻي شڪارپور جو حاڪم بڻائڻ جي ڪوشش ڪئي آھي. 01.10.1847: سنڌ تي قبضو ڪندڙ چارلس نيپيئر چار سال بااختيار گورنر رهڻ کان پوء سنڌ ڇڏي ته سندس جاء تي پرنگل کي سنڌ جو پهريون ڪمشنر مقرر ڪيو ويو. سنڌ جي پهرين ملڪي حيثيت هئي. نيپيئر جي زماني ۾ صوبو هو ۽ اڄ سنڌ صوبائي حيثيت به وڃائي ۽ ممبئي پرڳڻي جي ڪمشنريٽ جي حيثيت ورتي. اڄ پرنگل مراسلو ذريعي سنڌ ۾ فرنگي فوج جي آفيسر ڪمانڊنگ ۽ سنڌ جي سمورن ڪليڪٽرن کي پنهنجي ڪمشنر طور مقررئ کان آگاه ڪيو . 01.10.1878: لاڙڪاڻي ضلعي ۾ اڄ ھي ميونسپل ڪميشنس قائم ڪيون ويون: قمبر, رتوديرو, سيوهڻ ۽ بوبڪ. حيدرآباد ضلعي ۾ وري هي ميونسپل ڪميشنون قائم ڪيون ويون: ٽنڊو محمد خان, ٽنڊو الهيار, هالا, نصرپور ۽ مٽياري. 01.10.1896: پرمانند ميوارام حيدرآباد مان "جوت" اخبار جاري ڪئي, جيڪا پوء ڪراچئ مان جاري ڪيائين. پرمانند ميوارام عيسائي مذھب اختيار ڪيو هو ۽ اھا خوشبوء سندس اخبار ۾ به موجود هئي. پر هن اخبار کي مذهبي پروپيگنڊا جو ذريعو نه بڻايو. "جوت" صحافت ۽ علم ادب ۾ وڏو نالو ڪمايو. هن اخبار ۾ ڇپيل آکاڻيون "دلبهار" جي نالي سان ۽ چونڊ مضمون وري “گل ڦل" جي نالي سان پوء ڪتابي صورتن ۾ ڇپيا. 01.10.1918: ڪراچئ ۾ هوم رول ليگ وارن مائي ايني بسنت جي سالگره ملهائي. هن تقريب جي صدارت جئرامداس دولت رام ڪئي. ان ۾ شري ڪرشنداس للا, آر.ڪي.سڌوا, چئنراء ورڀنداس تقريرون ڪيون. ياد رهي ته مسلم ليگ ۽ ڪانگريس کان اڳ سنڌ ۾ ھوم رول ليگ هڪ فعال سياسي پارٽي هوندي هئي. ان جا اڪثر عهديدار ۽ ڪارڪن ڪانگريس جي فعال ٿيڻ کان پوء ڪانگريس ۾ شامل ٿيا. 01.10.1920: اڄ کان سنڌ خلافت ڪميٽئ ڪائونسلن جي چونڊن ۾ حصو نه وٺڻ لاء جاڳرتا آڻڻ جو هفتو مالهائڻ جو آغاز ڪيو. پورو هفتو هنڌين ماڳين ميڙاڪا ۽ جلسا ٿيا ۽ عوام کي تاڪيد ڪيو ويو ته انھن ڍونگي چونڊن ۾ اميدوار نه ٿين ۽ ووٽ ڏيڻ به نه وڃن. ڇو ته سرڪار ڪائونسلن تي ايترا ماڻهون ميمبرن طور ٿاڦيندي جو چونڊيل ميمبر اقليت ۾ اچي ويندا. 01.10.1922: سيهڙ, تعلقي ڏوڪرئ جي مقامي خلافت ڪميٽئ طرفان جلسو ٿيو, جنھن ۾ ترڪن خلاف فرنگي سرڪار جي پاليسئ جي مذمت ڪئي وئي. 01.10.1922: قمبر خلافت ڪمٽئ جون نئين سال لاء چونڊون ٿيون ۽ هي اميدوار ڪامياب ٿيا: مولوي غلام صديق (صدر), سيد حسن شاه (نائب صدر), حاجي محمد عثمان (سيڪريٽري), گل محمد پٺاڻ (جوائنٽ سيڪريٽري) ۽ محمد عيسا (خزانچي). 01.10.1945: ڪراچئ ۾ اسيمبلي چونڊن جي اميدوارن کي ٽڪيٽن ڏيڻ لاء ”مسلم ليگ پارليامينٽري بورڊ“ جي گڏجاڻي ٿي , جنھن ۾ جي.ايم.سيد, سر غلام حسين هدايت الله, مير غلام علي ٽالپور, پير الاهي بخش, محمد ايوب کهڙي, سيد خير شاه ۽ آغا غلام علي پٺاڻ شرڪت ڪئي. جملي 70 درخواستن تي فيصلو ڪرڻو هو. ٽڪيٽون ورهائڻ تي اختلاف ٿي پيا. جي.ايم.سيد چيئرمن جي حيثيت ۾ ڪاروائي مهمل ڪئي. سر غلام حسين, مير غلام علي ٽالپور ۽ محمد ايوب کهڙي جن اهو الزام لڳايو ته جي.ايم.سيد سيد-پرستي ۽ گرو-پرستي پيو ڪري. هنن اتان اٿي محمد ايوب کهڙي جي جاء تي ٽڪيٽون ورهايون. 01.10.1947: سنڌ جي چيف منسٽر جي اسسٽنٽ پرسرام کي گرفتار ڪيو ويو. مٿس مخفي دستاويز پنهنجي قبضي ۾ رکڻ جو الزام لڳايو ويو. [ ڌڪ هڻجي ڌئ کي ته سکي نھن!]. 01.10.1977: مارشل لا ايڊمنسٽريٽر ضياء الحق ٿيندڙ چونڊون ملتوي ڪرڻ سان گڏ سياسي سرگرمين تي پابندي مڙھي ڇڏي. 01.10.2006: سنڌي ادبي سنگت جي ڏوڪرئ شاخ پاران ماهوار "لطيفي اڀياس" واري گڏجاڻئ ۾ ”سريراڳ" سر جي پهرين ڏينھن بيتن تي ڳالهايو ويو. پهرين آڪٽوبر [جنم ڏينهن]: 1920ع شاعر ۽ صحافي زيب عاقلي. 1922ع سگهڙ فيض محمد سومرو. 1930ع شاعر عنايت الله سهيل (جيڪب آباد). 1936ع ليکڪ ۽ اسٽيج ڊائريڪٽر سندر آگناڻي (شهدادپور / جئپور). 1936ع ليکڪ شيام سنگهه مرجاڻي. 1937ع شاعر جادوگر نماڻو (لاڙڪاڻو / بڙودا). 1940ع شاعر سرڪش سنڌي. 1944ع ليکڪ جيئل اوڏ (لاڙڪاڻو). 1948ع شاعر غلام محمد غلام. 1949ع ليکڪ گلاب گل محمد (سيتا روڊ). 1952ع شاعر امداد علي اداس. 1956ع شاعر اڪبر ساگر(شڪارپور). 1956ع اداڪار چندر بالاڻي (احمد آباد) . 1957ع ڪهاڻيڪار انور جوکيو(لاڙڪاڻو). 1963ع شاعر ساحر راهو (شهمير راهو). 1963ع شاعر ممتاز خادم (قاضي احمد). 1964ع ليکڪ ۽ سنڌي ادبي سنگت جي اڳوڻي سيڪريٽري يوسف سنڌي (دڙو). 1967ع چترڪار، شاعر ۽ ليکڪ قاضي منظر حيات (رتوديرو). 1970ع ليکڪ طارق علي ٻرڙو. 1971ع شاعر امان الله امر بروهي. 1973ع مشهور مزاحيه اداڪار علي گل ملاح. 1975ع شاعره، ليکڪا ۽ ڪمپيئر سهڻي پارس (حيدر آباد). 1977ع شاعر نياز نديم. 1979ع شاعر ياسين ڪنڀر (سلطان پور). [وڇوڙو]: 1936ع مذهبي اسڪالر مولوي محمد عثمان. 1975ع مذهبي اسڪالر مولانا عبدالله هالائي
No comments:
Post a Comment