[Sindh in history today (11th JuLy). Selection of Events from two Centuries of Sindh History, in Chronological order and with analytical interpretation. Research by Dr.Pathan.]
11th July
BIRTH DATES
Parsram ‘Zia’ (Poet/ birth 11th July 1911),
Ali Nawaz Hajan Khan Jatoi (New Jatoi/Scholar/ birth 11th July 1914),
Muhammad Ibrahim Morai (Dalipota/Writer/ birth 11th July 1915),
Esardas Sipro (Karachi >Mumbai/Singer & Musician/ birth 11th July 1917),
Menhal Gopang (Kamber/Poet/ birth 11th July 1945),
Sarwech Sindhi (Poet/ birth 11th July 1947),
Bidil Masroor (Shikarpur/Writer & Singer/ birth 11th July 1947),
Manohar Manghani (Ahmadabad/Artist/ birth 11th July 1954),
Irshad Kaghzi (Shikarpur/Writer/ birth 11th July 1955),
Dr. Khatumal (Mithi/Social worker/ birth 11th July 1960),
EVENTS
1842: His Highness Mir Naseer Khan Talpur writes to Major Outram informing him and making complain that the fort of Rojhan, 26 miles from Shikarpur and 10 miles from Khangarah has been occupied by people of Naseer Khan of Kalat.
1908: Diwan Dayaram Gidumal Shahani establishes ‘Seva Sadhan Sabha’ in Bombay with Aims & Objects to provide social services, social protection, and education to women-folk and train lady social workers. Later on branches of NGO are also started inSyeat, Poona and Ahmadabad. (Source: ‘Biography of Raj Rashi Diwan Dayaram Gidumal’, by Shewaram Pherwani).
1920: Four ‘Special trains’ in the history of Sindh have a unique reference. First train was booked by Sindh Congress for Punjab so as to participate in the Congress Sesion and provide financial & moral support to families those were affected during the tragedy of Jalyanwala bagh. In 1938 on the eve of Sindh Provincial Muslim League Conference the Special train was hired for Quaid-i-Azam for Karachi from Hyderabad. When Soorihb Badshah Pir Pagaro was released from jail, he also reached Sindh in Special train. During Hijrat Tahrik, Jan Muhammad Junijo booked special train Khilafatis. The Special train carrying Sindhi migrants on way to Peshawar reached at Multan today.
1950: Fatima Jinnah regrets to Hilal-i-Ahmar Pakistan (Source: Newspaper).
1959: Pak-American trade agreement is signed. Trade Minister of Pakistan, Z.A.Bhutto indicates more trade agreements with other countries.(Source: ‘Source-Material on Bhutto family’, compiled by Gul Hayat Institute).
1969: Ex-Director of Pakistan Institute for Islamic Research Fazul-ul-Raman’s book on Islam is banned. (Source: Newspapers).
1972: Language riots affect Thatta also; section 144 is imposed for three months. (Source:Ibd).
1975: Punjab Chief Minster resigns. He is one of founder members of PPP and edited weekly ‘Nusrat’, Lahore in early days of the party. (Source: Newspapers).
TRANSLATION INTO SINDHI
جولاء جي حوالي سان سنڌ جي "واقعاتي تاريخ".( ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ جي تحقيق ۽ تاريخ ٻڌائڻ وارو روزانو سنواريل, وڌايل ۽ نظرثاني ڪيل سلسلو.)
***************
توجه طلب واقعا
***************
11.7.1842:
اسان جا حڪمرانن سنڌ کي غلام بنائڻ/ بڻڻائڻ کان اڳ پاڻ ذھني غلام ٿيندا آھن. سنڌ ۾ حڪومت ٽالپورن جي آھي, پر ٽالپور مدد فرنگي پوليٽيڪل ايجنٽن کان وٺن ٿا. روجهاڻ تي قلاتي ماڻھن قبضو ڪيو ته ٽالپورن آئوٽرام کي گذارش ڪئي ته قلاتي حاڪم نصير خان سان ڳالهائي اهو قلعو اسان کي واپس وٺي ڏي.
11.7.1856:
سنڌ تي مڪمل ضابطي ۽ حڪمراني قائم ڪرڻ کان پوء ايسٽ انڊيا ڪمپنئ جي حڪومت سنڌ ۾ تاجر برادرئ کي سهولتون ڏيڻ لاء مختلف شھرن ۾ بنگلا ۽ ڌرمشالائون ٺاهڻ شروع ڪيو ته جيئن هندوستان جي ٻين حصن کان ايندڙ واپاري انھن ۾ ضرورت مطابق رهي سگهن. اڄ سنڌ جي سپريڊنٽ انجنيئر ڪمشنر کي حيدرآباد ۾ بنگلي ٺاهڻ جي اجازت گهري.
11.7.1908:
سنڌ جي ڏاهي ۽ سماجي سڌارڪ ديوان ڏيارام گدومل ممبئئ ۾ ”سيوا سڌن سڀا" نالي سماجي تنظيم ٺاهي ته جيئن عورتن ۾ سماجي خدمت جو شعور اڀارجي ۽ سماجي ڪارڪنن جي تربيت به ڪئي وڃي. هن تنظيم جون جلد پوء سورت, پوني ۽ احمد آباد ۾ شاخون کوليون ويون.
17.7.1920:
گهر گهاٽ کپائي, ارڪي ترڪي تان هٿ کڻي ۽ سياستدانن جي ڳالهين ۾ اچي سنڌ ڇڏي افغانستان هجرت ڪري ويندڙن جي اسپيشل ٽرين سنڌ جون حدون گذاري ملتان پهتي. [سنڌ جي سياسي تاريخ ۾ چار "اسپيشل ٽرينون" وڏي اهميت رکن ٿيون. انھن مان هڪ هڪ تي ڪتاب لکي سگهجي ٿو ۽ ٽي.وي ڊراما لکي سگهجن ٿا. خلافيتن جي هن اسپيشل ٽرين کان اڳ 1919 ۾ جليانوالا جي شهيدن جي مالي ۽ اخلاقي مدد ڪرڻ لاء اسپيشل ٽرين سنڌ مان ڪراچئ وئي هئي. ان ۾ رضاڪار, سياسي اڳواڻ هئا. ٽين اسپيشل ٽرين حيدرآباد کان ڪراچئ تائين 1938 ۾ مسلم ليگ جي اڳواڻ محمد علي جناح کي کڻي وئي هئي. چوٿين اسپيشل ٽرين سورهيه بادشاه کي حيدرآباد کڻي آئي هئي. ان وقت کيس جيل مان آزاد ڪيو هو ۽ هو سنڌ آيو هو.]
11.7.1926:
ڪراچئ ۾ سنڌ جي صحافين جي ڪانفرنس ٿي ۽ هن موقعي تي "سنڌ جنرلسٽ سوسائٽي" جوڙي وئي.
11.7.1927:
لاهور هاء ڪورٽ جي جسٽس دليپ سنگ توھين اسلام واري ڪيس مان هندو ملزم کي آزاد ڪيو ته پنجابي مسلمانن انھئ جسٽس خلاف تحريڪ هلائي ۽ هن کان استعيفا ڏيڻ جو مطالبو ڪيو. ان تي مولانا محمد علي جوهر مضمونن مٿان مضمون لکي پنجابي مسلمانن کي تحريڪ هلائڻ کان باز اچڻ جي صلاح ڏني. [سالن کان پوء نٿورام اهو ڪتاب ترجمو ڪري ڇپرايو. هن تي ڪيس هلندي عبدالقيوم کيس ڪورٽ ۾ قتل ڪيو هو ۽ انھئ واقعي مان سنڌ جي هندو توڙي مسلمان سياستدانن سياسي فائدو وٺڻ جي ڪوشش ڪئي.]
11.7.1969:
پاڪستان اسلامڪ ريسرچ انسٽيٽيوٽ جي اڳوڻي ڊائريڪٽر فضل الرحمان جي هڪ ڪتاب تي بندش وڌي وئي ته اهو اسلامي تعليم جي خلاف لکيل آھي. [ اهو ماڻھو اسلامڪ ريسرچ انسٽيٽيوٽ جو ڊائريڪٽر الائي ڪيئن ۽ ڇو رکيو ويو هو. اهو ڪتاب جيڪڏهن غير مسلم لکي ها ته ان جو الائي ڪهڙو حشر ٿئي ها]
11.7.1972:
لساني فساد هاڻي ڪراچئ ۽ حيدرآباد شھرن جون حدون ٽپي, ٻين شھرن کي به لپيٽڻ لڳا. ٺٽي شھر جي بگڙندڙ صورتحال کي منھن ڏيڻ لاء سرڪار ٽن مهينن تائين شهر ۾ قلم 144 لاڳو ڪري ڇڏيو.
***************
{11 جولاءِ تي جنم وٺندڙ ۽ وڇڙندڙ مشهور شخصيتون}
[جنم ڏينهن:]
11 جولاءِ 1911ع شاعر پرسرام ضياءجي پيدائش جو ڏينهن آهي.
11 جولاءِ 1914ع اسڪالر علي نواز حاجن جتوئي (نوان جتوئي) جي پيدائش جو ڏينهن آهي.
11 جولاءِ 1915ع ليکڪ محمد ابراهيم مورائي جي پيدائش جو ڏينهن آهي.
11 جولاءِ 1917ع گلوڪار ايسرداس سپرو (ڪراچي / بمبئي) جو جنم ڏينهن آهي.
11 جولاءِ 1947ع شاعر سرويچ سنڌي جو جنم ڏينهن آهي.
11 جولاءِ 1947ع ليکڪ، ٽي وي پروڊيوسر، شاعر ۽ راڳي بيدل مسرور جو جنم ڏينهن آهي.
11 جولاءِ 1954ع اداڪار منوهر منگهاڻي (احمد آباد) جو جنم ڏينهن آهي.
11 جولاءِ 1955ع ليکڪ ارشاد احمد ڪاغذي (شڪارپور) جو جنم ڏينهن آهي.
[وڇوڙو:]
11 جولاءِ 1938ع شاعر، ليکڪ ۽ ڊراما نگار آغا غلام نبي صوفئ لاڏاڻو ڪري ويو.
11 جولاءِ 1957ع هزهائنيس آغا خان جو انتقال ٿيو.
No comments:
Post a Comment