1st January.
Sindh (including Pakistan) in History today.
**************
Gul Hayat Institute Wishes Happyap New Year.
*************
***سڀني سڄڻن کي نئون سال مبارڪ. دعا آھي ته هن سال ۾ اوهان سک, سڪون ۽ خوشين سان ڀريل ڏينھن گذاريو. دک, درد ۽ پريشانيون اوهان جي پاسي مان به نه گذرن***
سنڌ, سنڌين ۽ سندن تاريخ سان ازلي عشق آھي. سنڌ جي تاريخ جا ڪيترا سچا ۽ ذھن-جهنجهوڙيندر ورق ۽ واقعا اوهان کي ڪو نه ٻڌايا ويا آھن. جيڪڏهن اهي اسان پڙھون ها ته موجوده حالتن جي چڪڻ ۾ ڪونه ڦاسئون ها. وڏڙن جون غلطيون پڙھي, پاڻ اهي غلطيون نه ڪيون ها ۽ وڏڙن جا ڪارناما ڏسي, اسان ۾ به اڃا وڌيڪ ڪارنامن ڪرڻ جو جذبو پيدا ٿئي ها. مان اوهان کي ڪنهن ناغي کان سواء چئن سالن کان واقعاتي تاريخ ٻڌائيندو اچان ٿو ۽ اوهان ۽ تاريخ ۾ دوستي قائم ڪرڻ جا جتن ڪندو اچان ٿو. مان هر پوسٽ ۾ وڌيڪ مواد ۽ معلومات ملائي, ان ۾ اضافا, وڌارا ۽ درستگي ڪندو آھيان. انھئ سلسلي ۾ اڄ پهرين جنورئ جا ڪي واقعا ۽ ولادتن وفاتن بابت معلومات کڻي آيو آھيان.
***************
1.1.1840:
ڪئپٽن آئوٽرام کي پاٽينجر جي جاء تي لوور سنڌ جو پوليٽيڪل ايجنٽ مقرر ڪيو ويو. هن نيپيئر سان ميرن ۽ سنڌ دشمنئ تي اختلاف ڪيا ۽ نيپيئر کي اخبارن ۾ بڇڙو ڪيو.
1.1.1841:
ڏکڻ سنڌ جي فرنگي پوليٽيڪل ايجنٽ آئوٽرام حيدرآبادي ميرن کي لکيو ته اوهان جي عملدارن ۽ واپارين اسان جي ڀينگ ڪري ڇڏي آھي. اهي ڳري رشوت وٺي پوء اوهان جا جاري ڪيل پروانا ڏين ٿا. هنن هنڊين جي مٽاسٽا ۾ گهوٻون ھنيون آھن ۽ اسان جي ماڻھن جون ڌراوتون ڦٻائي ڇڏن ٿا.
1.1.1845:
نيپيئر اڄ پنهنجئ سرڪار کان خان آف قلات جي پرڳڻي ۾ ڊومڪين, جکراڻين ۽ بگٽين خلاف فوجي مهم ڪرڻ جي اجازت گهري. ان لاء اهو جواز ڏنو ته اهي قبيلا سنڌ ۾ لٽ ڦر ڪري خان آف قلات جي پرڳڻي ڏي ڀڄي وڃن ٿا.
1.1.1867:
صوبائي گورنر سر بارٽل فريئر جيڪو اڳ سنڌ جو ڪمشنر به رهي چڪو هو, سو خاص سيٺ نائونمل هوتچند کي ھندستان جو وڏو سولين خطاب "اسٽار آف انڊيا" ڏيڻ لاء ڪراچئ آيو. هن تقريب لاء فريئر هال کي ڪنوار وانگر سينگاريو ويو هو. گورنر پنهنجي تقرير ۾ نائونمل جي انگريز-دوستئ جي واکاڻ ڪندي چيو ته نائونمل سنڌ ۾ اسان جي حڪومت قائم ڪرائڻ ۾ مثالي مدد ڪئي ۽ ابتدائي ڏهاڙن ۾ هر خطري جي وقت حڪومت جي مدد ڪئي.
1.1.1891:
اڄ ” دي بمبئي ڊسٽرڪٽ ميونسپل ائڪٽ آف 1884" ڪراچئ سان لاڳو ڪري, ڪراچي ميونسپالٽئ جي جنرل باڊي جوڙي وئي. اها باڊي 32 ميمبرن تي ٻڌل ھئي, جنهن مان 16 چونڊيل ۽ 16 سرڪار طرفان ٿاڦيل/ايڪس آفيشو ميمبر هئا.
1.1.1905:
مٺئ ۾ قائم ميونسپالٽئ کي ختم ڪيو ويو.
1.1.1921:
ڪراچئ جي عيدگاه ميدان ۾ ”الوحيد" جي ايڊيٽر قاضي عبدالرحمان جي گرفتارئ تي غصي ۽ يڪجهتئ جي اظھار لاء مسلمانن جو وڏو جلسو ٿيو. هن موقعي تي سيٺ حاجي عبدالله هارون, شيخ عبدالمجيد سنڌئ ۽ شيخ عبدالعزيز زوردار تقريرون ڪري گرفتارئ واري عمل جي مذمت ڪئي ۽ قاضي عبدالرحمان کي مبارڪون ڏنيون.
1.1.1922:
ميهڙ ۾ ”جميعت العلماء سنڌ" جي شاخ کولي, مولوي محمد اڪمل کي صدر, مولوي الله بخش کي نائب صدر, مولوي عبدالوهاب کي سيڪريٽري ۽ مولوي عبدالڪريم کي جوائنٽ سيڪريٽري بڻايو ويو.
1.1.1926:
ڪراچئ جي ڊي.جي.ڪاليج ۾ ”بزم مشاعره" طرفان مشاعرو ٿيو, جنهن لاء طرح ھئي:
"دل گهريو زاهد ٿيان, پر مون کان مستوري نه ٿي."
ڪالھ ۽ اڄ ۾ ڪيڏو نه فرق آھي ! هاڻي ته اتي ڪو سنڌي مشاعرو ڪرائي ڏيکاري.
1.1.1931:
ڪراچئ ۾ سردار ولڀ ڀائي پٽيل جي صدارت ۾ آل انڊيا ڪانگريس ڪمٽئ جي گڏجاڻي ٿي. ان ۾ نئين ورڪنگ ڪميٽي جوڙي وئي ۽ فيصلو ڪيو ويو ته ڪانگريس جون شاخون جون جي اڌ تائين پنهنجا نوان عهديدار چونڊن.
1.1.1931:
رائونڊ ٽيبل ڪانفرنس جي "سنڌ سب ڪميٽئ" پنهنجي رپورٽ ۾ گول ميز ڪانفرنس کي سفارش ڪئي ته سنڌ کي ممبئي کان الڳ ڪيو وڃي.
1.1.1937:
سنڌ اسيمبلئ جي چونڊن جا نتيجا پڌرا ڪيا ويا. جن مطابق سنڌ اتحاد پارٽئ 18, سنڌ هندو سڀا 11, ڪانگريس 8, مسلم پوليٽيڪل پارٽئ 3, مزدورن 1 ۽ آزاد اميدوارن 19 سيٽون کٽيون. ان وقت سنڌ ۾ اڃا مسلم ليگ جو نالو به ڪونه هو. ان ڪري ان جا اميدوار به نه هئا.
1.1.1977:
جسونت ڪما منسکاڻئ, رميش مهتا, وشنو ڀاٽيه ۽ مدن جماڻئ جي ڪوششن سان ممبئئ ۾ ”انواد سوسائٽي" قائم ڪئي وئي. هن سوسائٽئ ڪيترا ناٽڪ اسٽيج ڪيا.
1.1.1979:
کمچند لکياڻئ ۽ جڳديش لکياڻئ جي ڪوششن سان نڙياد ۾ ”تر مورتي ڪلا مندر" جي نالي سان ناٽڪ منڊلي قائم ڪئي وئي, جنهن طرفان ڪيترا ناٽڪ اسٽيج ڪيا ويا.
1.1.2003:
قمبر جي نئشنل پريس ڪلب ۾ ”ڊاڪٽر محبت ٻرڙو اڪيڊمي" پاران نئين سال جو پروگرام ٿيو. صدارت محمد مٺل کوسي ڪئي. جڏهن ته امان الله چانڊيو اعزازي مهمان ۽ محمد ايوب ٻرڙو خاص مهمان ٿيا. عبدالهاد چانڊيئي, قمرالدين قمر, آتش سنڌي, سعيد سومري, خادم رند ۽ عبدالخالق ميڻي پنهنجا ويچار ونڊيا.
1.1.1949:
ڪشمير ۾ جنگ بند ٿي. پوء باقي اڄ ڏينھن تائين زباني ڪلامي يلغريون ٿينديون رهن ٿيون.
1.1.1955:
بلوچستان رياست اولھ پاڪستان ون يونٽ نظام ۾ شامل ٿيڻ لاء لکي ڏنو.
1.1.1959:
اويڪيو پراپرٽئ تي ڪوڙن ڪليمن جي هڪ نئين تاريخ رقم ٿي. 3619 ڪوڙا ڪليم رد ڪيا ويا ۽ سرڪار وڌيڪ 2123 ڪليم واپس ڪرايا.
1.1.1961:
پاڪستان ۾ سڪن جو ڊيسيمل سرشتو شروع ڪيو ويو. ٽڪن ۽ آنن جي بادشاهي ختم ٿي ۽ پئسن جو رواج پيو.
1.1.1965:
پاڪستان ۾ ڏاڍ ۽ ڌانڌلئ جي زور تي صدارتي چونڊون ٿيون. صدر ايوب 49647 ووٽ کڻي ڪامياب ٿيو ۽ فاطمه جناح لاء چيو ويو ته هن 28343 ووٽ کنيان.
1.1.1976:
بلوچستان اسيمبلي مهمل ڪري صوبي سان وفاقي رول لڳايو ويو.
***************
{پهرين جنوري تي جنم وٺندڙ ۽ وڇڙندڙ مشهورشخصيتون}
[جنم ڏينهن:]
1 جنوري 1901ع شاعر عبدالڪريم گدائي جي پيدائش جو ڏينهن آهي.
1 جنوري 1902 سياستدان قاضي فضل الله جي جنم جي تاريخ آھي
1 جنوري 1902ع شاعر قاضي احمد ابڙو حاجن جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1914ع سگهڙ محمد خان ڪٽوهر جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1914 صحافي وشنداس بٺيجا (نوشھرو ابڙا>اجمير) جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1919ع شاعر ۽ تعليمدان ڊاڪٽر عطا محمد حامئ جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1921ع فريڊم فائيٽر عبدالغفور ڀرڳڙي جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1921ع لاڙڪاڻي جي اسڪالر محمود شاهه بخاري جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1922ع مفتي محمد صالح ڀٽو جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1924ع شاعر مولا بخش ساگر جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1924ع ڪوٽڏجي جي مير عطا حسين ٽالپر جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1925ع جيڪب آباد جي صحافي ۽ فريڊم فائيٽر رسول بخش شيخ جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1925ع ليکڪ پروفيسر اڪرم انصارئ جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1925 سياستدان ڊاڪٽر اشرف عباسئ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1934 اديب ڀڳوان ٽلواڻي (شھدادپور > اجمير) جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1934ع شاعر گل حسن گوپانگ شاد جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1934ع سياستدان مولانا جان محمد عباسي جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1934ع سياستدان ۽ سنڌ جي اڳوڻي وزير اعلى سيد غوث علي شاهه جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1935ع بدين جي محمد سومار شيخ جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1935ع پيرڳوٺ جي شاعر منير سولنگي جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1937ع تعليمدان، عالم ۽ اديب حبيب الله صديقي پاٽائيجو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1940ع عالم ۽ اديب امام بخش شمس جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1942ع سياستدان علي نواز شاهه جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1944ع سياستدان ظفر الله خان جمالئ جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1949ع فنڪاراستاد انور علي سانگئ جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1949ع سياستدان ارباب حاجي عبد الله جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1950ع سياستدان عبدالسلام ٿهيم جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1951ع باليووڊ ڪهاڻيڪار ۽ ناول نگار ملڪ آگاڻئ جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1953ع تعليمدان ڊاڪٽر سيد انور علي شاهه جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1953 ڳڙھي ياسين جي سماجي ڪارڪن رحيم بخش ڀٽي جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1953 خيرپور جي شاعر فيض عباس دلشاد جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1954ع ناليواري اسڪالر ڊاڪٽر محمد قاسم ٻگهيوجو باڊهه ۾ جنم ٿيو.
1 جنوري 1957ع ڦلجي اسٽيشن سان تعلق رکندڙ شاعر، ليکڪ،صحافي ۽ سماجي ڪارڪن ڊاڪٽر قربان علي جهتيال جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1958ع سياستدان ارباب عطاء الله جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1959 هالا جي شاعر حاتم مگسئ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1960ع صحافي، ليکڪ ۽ ترقي پسند شبير لاشاري جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1960 لاڙڪاڻي جي شاعر ڪامل امداد جتوئئ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1960ع سماجي ورڪر ۽ سگا جي سرگرم ميمبر اسماعيل پنهور جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1961 ٺل جي صحافئ عبدالڪريم مغل جي ڄمڻ جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1962 جهڏي جي شاعر موسا ڏيٿي جي جنم جي تاريخ آھي.
1جنوري 1963 لاڙڪاڻي جي شاعر ارشاد آدش شيخ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1965 نوشھري جي شاعر ارباب ملاح جي ڄم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1965 شاعر الهورايو وڌيل جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1965ع ليکڪ انور ابڙي جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1965ع اداڪار اسماعيل چانڊيو جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري گهوٽڪئ جي شاعر اياز لطيف دايئي جي ڄمڻ جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1966 گسٽا ليڊر منظور مهر جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1968 دولتپور جي شاعر محمد خان مسافر جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1971ع راڳي الطاف سمون جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1971 فقير لغارئ جي قومي ڪارڪن اشفاق لغارئ جي ڄم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1972 ع گڏيجئ جي اديب مختيار چني جي ڄمڻ جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1972ع ڪمپيوٽنگ ۽ سنڌي فونٽس جو ڪم ڪندڙ شبير ڪنڀار جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1973 شاعر امان الله ڦل جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1974ع سياستدان امداد علي پتافئ جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1974 شڪارپور جي شاعر محمد پنهل سلمان جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1974 شاعر ابراهيم کوسي جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1975ع ليکڪ، ڪهاڻيڪار ۽ شاعر بلوچ صحبت جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1975ع شاعر، ليکڪ ۽ سماجي ورڪر منظور اڄڻ جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1976ع سياستدان پير احمد رضا شاهه جيلاني(راڻيپور) جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1976 بهرام جي اديب درخان ببجاراڻئ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1977 اديب پرويز شمس ڪلوڙ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1978 خيرپور جي صحافئ ۽ شاعر خادم ڪلهوڙي جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1978 رتيديري جي شاعر ملهار سنڌئ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1979ع شاعر الطاف حسين خواجا جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1979ع شاعره عائشه ميمڻ جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1979 شاعر ڊاڪٽر منير جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1980 ع عاجز ميرواهئ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1983 مقيم ڏاهرئ جي شاعر خالد ساحل ڪيريي جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1983 پير بخش سولنگئ جي شاعر جمشيد سولنگئ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1986ع گلوڪاره ممتاز ڪنول جو جنم ڏينهن آهي.
1 جنوري 1988 شھداد ڪوٽ جي شاعر بابر جاگيراڻئ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1990 رسالدار جي شاعر اداسي جکراڻئ جي جنم جي تاريخ آھي.
1 جنوري 1991 شڪارپور جي شاعر نياز چني جي جنم جي تاريخ آھي.
[وڇوڙو:]
1 جنوري 1901ع مذهبي اسڪالر مولانا عبدالله مري جي وفات ٿي.
1 جنوري 1964ع شڪارپور سان تعلق رکندڙ مولانا الاهي بخش اعواڻ لاڏاڻو ڪري ويو.
1 جنوري 1967ع ٿرپارڪر سان تعلق رکندڙ شاعر مولانا احمد علي مجذوب لاڏاڻو ڪري ويو. گروهڙئ جون پيشن گويون هن جون لکيل آھن. انھن جو خالق شاعر هي آھي.
1 جنوري 1981ع شاعر مرزا علي محمد بيگ مظفر جي وفات ٿي.
1 جنوري 1983ع پهرين هندستاني سنڌي فلم ايڪتا جي هيرو رئيس ڪريم بخش نظاماڻي ماتلي واري جي وفات ٿي.
1 جنوري 2019ع ترقي پسند اديب ۽ سياستدان ظفر اڄڻ وڇڙي ويو.
1.GOOD DAY WISH:
Dr.Pathan wishes you Good Day.
[People having vision & wisdom of accepting & respecting, loving & serving others without discrimination are in trouble in our society. Dear! Let us restore their status along with importance of their sincerity & sacrifices]
برہ بخشي جن کي، بي خوابي ۽ بي تابي،
سي ئي تنھنجئ سونھن سان، بٹیا ثوابي،
سندن سوچن لوچن ۾، رھي نہ ڪا خرابي،
ھر پل عتابي، تان جو سرت سان سلام چون.
***************
EVENTS
1867: In beautifully decorated and overflowing Frere Hall of Karachi, Sir Bartle Frere the Governor of Bombay presents the insignia and grant of the Dignity of Companion of the Most Exalted Order of the Star of India to Seth Naoomal Hotchand. The Governor in his speech says:” You had great influence amongst your countrymen; you possessed information drawn from every part of Northern and Western India; and you placed all unreservedly at the disposal of the Government”.
1891: The General Body of Karachi Municipality is constituted consisting of 32 members. 16 are elected and 16 are ex-offico and nominated members. Non-Muslim members are Udharam Moolchand, Hotchand Khoshhaldas, Alumal Trikamdas; Shewaram Ramrakhiomal; Doulatram Jethmal; Gidumal Lekhraj; Harchandrai Vishindas; Tahilram Khemchand. Whereas Sahijram Gangadhar and Shewakram Awatrai are nominated.
1905: The Municipality at Mithi is abolished.
1921: A big public meeting is held at Eidgah Maidan of Karachi to pay homage to Qazi Abdul Rahman. Editor of Daily ‘Al-Waheed’ who was arrested for contributing editorial and condemning Government policies. Haji Abdullah Haroon and Shaikh Abdul Majid Sindhi addressed on the occasion.
1922: The branch of ‘Sindh Jamiat-ul-Ulema’ is opened at Mehar and Moulvi Muhammad Akmal, Moulvi Allah Bux; Moulvi Abdul Wahab and Moulvi Abdul Karim are elected as President, Vice President; Secretary and Joint Secretary respectively.
1931: In a meeting of the All-India Congress Committee held at Karachi with Sardar Valib Bhai in chair new Working Committee is selected and it is decided to complete the process of party branches election on or before 15th June.
1931: The Sindh Sub-Committee of the Round Table Conference gives its report and recommends that Sindh should be a separate Province.
1937: Results of first ever election for Sindh Legislative Assembly are announced. Party position stands as under: Sindh Ithad Party (18), Sindh Hindu Sabha (11), Congress (08), Muslim Political Party (03), Labour (01) and Independents (19)
