SINDH in history today (3rd March). Author Dr.Pathan & Translator Mumtaz Ali Pathan

ڊاڪٽر در محمد پٺاڻ. “ 3 مارچ جي واقعاتي تاريخ“ **** ماضئ جو هر ڏينهن نصيحتن, حقيقتن, وڏڙن جي ڪارنامن ۽ ڪڌن ڪرتوتن جا هزار داستان اسان کي ٻڌائي ٿو. سياڻا ان مان سبق وٺن ٿا ۽ اياڻا ڪنهن به واقعي تي غور نه ٿا ڪن. 3 مارچ سنڌ جي بيدل سياسي مفڪر ۽ مدبر جي.ايم.سيد جي سياسي بصيرت ۽ حڪمت عملين مستند شاهديون ڏئي ٿو. هن 3 مارچ 1943 تي, جڏهن سنڌ اسيمبلئ ۾ فقط 27 ميمبر موجود هئا, ته پنهنجئ مرضئ مطابق ”پاڪستان“ جي حق ۾ ٺھراء پاس ڪرايو. انهئ کان اڳ 1939 ۾ حاجي عبدالله هارون, ايوب کهڙي ۽ ٻين مسلم ليگي سياستدانن سان گڏجي, سکر وارئ مسجد منزلگاه بچايو تحريڪ ۾ قائدانه ڪردار ادا ڪيو. 1970 تائين سنڌ ۽ پاڪستان جي سياست ۾ منفرد ڪردار ادا ڪيو ۽ ان بعد علحدگئ جي راه جو اڳواڻ ٿيو. 1943 کان پوء 1950 ۾ ”ھاري پارٽئ“ کي منظم ڪرڻ ۾ پنهنجون سياسي خدمتون سرانجام ڏنائين. ”ون-يونٽ ٽوڙ تحريڪ“ جو باني اڳواڻ ٿيو. پر اڄوڪئ تاريخ (3 مارچ) جي حوالي سان سندس ذڪر 1943 ۽ 1950 ۾ ڏنو ويو آھي. **** اڳ ۾ اوهان جي خدمت ۾ سلام: Dr.Pathan wishes you Good Day. [Walls have no tongue, but they are speaking loudly. You have tongue, but why you are so silent? Dear! Do not speak about my sorrows & longings. But, speak about your own beauty, vision & wisdom . Because, they are only source of love and peace for all] دیواریون بہ ڳالھائن پيون دوست ! تو جیئن ناھن صدین کان خاموش، اڀ-ڏاریندڙ آھون تون ڪوه نہ ٻڌین، اسان دانھیندي وڃائیوسين ھوش، ڪڏھن توکي پرين ایندو جوش , پنھنجئ سرت سچائئ سونھن تي؟ ****** 3 مارچ جا ڪي اهم واقعا: 3.3.1843: نڀاڳي نيپيئر اڄ مير شير محمد خان کي خط لکيو ته مون توکي واضح طور تي ٻڌايو هو ته جيڪڏهن تون پنهنجي فوج منظم نه ڪندين ۽ اسان سان نه وڙھندين ته تنهنجو وار به ونگو نه ٿيندو. پر تو فوج به گڏ ڪرڻ شروع ڪئي آھي ۽ اسان جي دشمن ميرن سان به ساٿ ڏيڻ جو سعيو ڪيو آھي. هاڻي جيڪڏهن تون حيدرآباد اچي مون آڏو پيش ٿي پنهنجي بيگناهي ثابت نه ڪئي ته مان پاڻ ميرپورخاص ڪاهي اچي, توکي نه وسارڻ جهڙو سبق ڏيندس. 3.3.1917: ڪراچئ جي ” نولراء ٻالڪ ودياله برهمو سماج“ طرفان ساليانو جلسو ٿيو, جنهن جي صدارت سيٺ ھرچندراء وشنداس ڪئي. ياد رهي ته سنڌ ۾ ساڌو هيرانند ۽ سندس خاندان جي ڪوششن سان ”برهمو سماج“ زور ورتو ۽ سنڌ جي سماج خواه علم ادب تي اثر وڌا. 3.3.1924: ترڪئ ”خلافت“ مان هٿ پٽيا ۽ خلافت بحيثيت نظريو ۽ ادارو ختم ڪرڻ جو اعلان ڪيو. جن ته جنئ کي ڇڏيو, پر جني جن مان هٿ نه ڪڍيا. سنڌ ۾ انهئ فيصلي ڪيترن سياستدانن کي مايوس ته ڪيو, پر پوء به ”خلافت تحريڪ“ نالي پارٽي سالن جا سال سنڌ ۾ سرگرم رهي تان جو الله ڄڻ مسلم ليگ جي ٻڌي ۽ خلافت تحريڪ جا اڪثر اڳواڻ خواه ڪارڪن مسلم ليگ ۾ شامل ٿيا. خلافت تحريڪ سنڌ تي هاڃيڪار اثر اهو وڌو جو انهئ ”هجرت تحريڪ“ هلائي, جنهن مثال مان فائدو وٺي ماڻھون 1947 کان پوء اڄ تائين سنڌ ڏانهن هجرت ڪندا رهن ٿا. 3.3.1935: علامه آء. آء. قاضئ ”انجمن تبليغ اسلام“ نالي تبليغي جماعت ٺاهي ۽ ڪراچئ کي ان جو هيڊ ڪوارٽر بڻايو. 3.3.1943: جي.ايم.سيد اڄ سنڌ ليجسليٽو اسيمبلئ مان پاڪستان اسڪيم جي حق ۾ ٺھراء پاس ڪرايو. اسيمبلئ ۾ اڄ فقط 27 ميمبر هئا جن مان 3 ٺھراء جي خلاف ووٽ ڏنو. 3.3.1947: سنڌ سرڪار هارين جي مسئلن تي سوچڻ ۽ سفارش ڪرڻ لاء سر راجرس ٽام مور جي سربراهئ ۾ ڪميٽي ٺاهي. {انهئ ڪميٽئ جا رپورٽ ڏني, سرڪار اها ڪتابي صورت ۾ شايع ڪرائي ۽ اها گل حيات جي ويب تي به رکي وئي آھي}. 3.3.1950: جي..ايم.سيد جي سربراهئ ۾ ٽن ڏينهن جي ھاري ڪانفرنس ٿي, جنهن ۾ هن ريت عهديدار مقرر ڪيا ويا: حيدر بخش جتوئي (صدر), مولوي نظير حسين جتوئي ۽ سيد شمس الدين شاه (ٻئي نائب صدر), عبدالقادر کوکر (سيڪريٽري) ۽ غلام محمد لغاري ۽ عبدالخالق (ٻئي جوائنٽ سيڪريٽري). اهڙئ ريت سنڌ جي سمورن ضلعن جا نمائندا به کنيا ويا. 3.3.1973: اٺ مخالف ڌر جي پارٽين پيپلز پارٽي حڪومت کان امرجنسي هٽائڻ جو مطالبو ڪيو **** اڄوڪي ڏينهن 3 مارچ تي جنم وٺندڙ ۽ وڇڙندڙ مشهور شخصيتون جنم ڏينهن: 3 مارچ 1737ع مذهبي اسڪالر مخدوم يار محمد جي پيدائش جو ڏينهن آهي. 3 مارچ 1828ع اسڪالر ڊاڪٽر ارنيسٽ ٽرمپ جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1847ع سائنسدان اليگزينڊر گراهم بيل (ٽيليفون جو موجد) جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1860ع صوفي سيد مهدي شاهه جي پيدائش جو ڏينهن آهي. 3 مارچ 1863ع مذهبي اسڪالر مولوي غلام رسول عباسي جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1903ع شاعر محمد خان غني جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1930ع شاعر غلام رسول مسرور جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1930ع صحافي صوفي محمد حسن منگي جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1939ع ليکڪ فتاح ملڪ جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1942ع سگهڙ طالب ماڇي (ميان وريل) جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1942ع شاعر محمد هارون اداسي مهر جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1949ع شاعر دل مطلباڻي جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1951ع شاعر يوسف مست جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1951ع اديب ڊاڪٽر اشرف سمون جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1953ع سگهڙ شفيع چنو (محمود چنو) جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1958ع ليکڪ نثار قريشي جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1958ع شاعر محمد خان پرديسي جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1958ع تارا چند بيوس جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1961ع سگهڙ روشن ڪوري (جروار) جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1962ع سياستدان ۽ گورنر عشرت العباد خان جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1964ع ليکڪ محمد صالح ميمڻ جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1969ع صحافي منور شيخ (شڪارپور) جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1970ع ڪرڪيٽر انضمام الحق جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1971ع شاعر عزيز ڪٽپر (نئون ديرو) جو جنم ڏينهن آهي. 3 مارچ 1985ع ليکڪ بشير ملاح جو جنم ڏينهن آهي. وڇوڙو: 3 مارچ 1707ع مغل بادشاهه اورنگزيب عالمگير جي وفات ٿي. SINDH IN HISTORY TODAY (3rd March) 3rd March BIRTH DATES Syed Mansoor Bin Hussain (Thatto/Saint/ Born 3rd March 1561), Makhdoom Yar Muhammad (Born 3rd March 1737), Dr.Earnest Trump (Born 3rd March 1828), Syed Mahdi Shah (Saint/ Born 3rd March 1860), Muhammad Khan ‘Ghani’ (Mirpurkhas/Poet & Journalist/ Born 3rd March 1903), Chechandas Raisinghani (Halani > Poono/Writer/ Born 3rd March 1911), Soofi Muhammad Hassan Mangi (Hetam Soho/Poet & Journalist/ Born 3rd March 1930), Ghulam Rasool ‘Masroor’ (Poet/ Born 3rd March 1930), Fatah Malk (Pano Aqil/Poet, Writer, Political Activist & Ex-Advocate-General Sindh/ Born 3rd March 1939), ’Dal’ Matlbani (Poet/ Born 3rd March 1949), Muhammad Haroon ‘Udasi’ (Motani Mahar/Poet/ Born 3rd March 1942), Faqir Muhammad Channo (Mahmood Khan Channo/Folklore Poet/ Born 3rd March 1942), Faqir Shah ‘Miskeen’ Bukhari (Bori/Poet/ Born 3rd March 1942), Talib Machhi (Mian Waryal/Folklore Poet/ Born 3rd March 1942), Muhammad Yousif ‘Mast’ (Poet/ Born 3rd March 1951), Shafi Muhammad Channo (Mahmood Channo/Folklore Poet/ Born 3rd March 1953), Inayat Memon (Larkano/Poet/ Born 3rd March 1957), Muhammad Khan ‘Pardesi’ (Poet/ Born 3rd March 1958), Nisar Ahmad Qureshi (Mian Shora/Writer & Social worker/ Born 3rd March 1958), Tarachand ‘Bewas’ (Poet/ Born 3rd March 1961), Roshan Ali Kori (Jarwar/Folklore Poet/ Born 3rd March 1962), Dhani Bux Sahito (Folklore Poet/ Born 3rd March 1963), Kaleemullah Babur (Bahawal Babur/Journalist/ Born 3rd March 1965), Abdul Sattar Dars (Matli/ Born 3rd March 1965), Munawar Hussain Shaikh (Shikarpur/Journalist/ Born 3rd March 1969), Aziz Ahmad Katpar (Naudero/Poet & Journalist/ Born 3rd March 1971), Muhammad Aslam Babur (Mureed Babur/Journalist/ Born 3rd March 1971), Maqsoom Sanagar (Dadu/Poet/ Born 3rd March 1976), Khaki Jani (Badin/Poet/ Born 3rd March 1987), Muhammad Yousif Bhutto (Daro/Poet/ Born 3rd March 1983), Zulfi Golo (Janib Ali/Poet/ Born 3rd March 1984), Bashir Malah (Qazi Arif/Poet/ Born 3rd March 1985), Note: FOLLOWING FRIENDS ARE BORN ON 3rd March, but, I have no information about their Birth Years: Abbas Abassi; Ali Muhammad Arijo; Fayaz Hussai Abro; Fozia Naz Mangrio, Majid Altaf Buriro; Mirban Ali; Mohanlal Veermani; Rasid Daudpoto, Roshan Memon; Saadullah Sundrani; Sagar Samijo, Sadarudin Jatoi, Singer Tanveer Chandio; Waheed Soomro, Wajid Leghari Zahid Jamali DEATH DATES Mirza Nadar Beg (Hyderabad/Fiction writer/ Death 3rd March 1940). EVENTS 1843: Charles Napier writes to Mir Sher Muhammad Khan of Mirpurkhas that’ You wrote to me, and said that you had not joined in battle against the English. I believed you, and told you to disperse your troops, and that, you would be safe. Had you done so, you would have been in no danger; but, instead of this, you are rallying the defeated Balochis; you have increased the number of troops; and unless you come to my camp at Hyderabad, and prove your innocence, I will march against you, and inflict a single punishment upon you.’ 1912: Anjuman Ashraf-ul-Islam of Karachi organizes function in Old Market Chowk. It is addressed by Abubakar and Moulvi Abdul KarimDars. 1917: NGO of Karachi, ‘NawvalraiBalakVidyalaBrahmoSamaj’ holds function. Seth HarchandraiVishindas attends as its Chief Guest. 1924: Turkey abolishes ‘Khilafat’ as institution. The decision disappoints Muslims of Sindh and Hind.HoweverKhilafat Committee and Khilafat Movement existed for years in Sindh. 1935: AllamaI.I.Qazi forms ‘AnjumanTablegh Islam’ with Karachi as its Head qurter. 1943: The Legislative Assembly of Sindh resolves to opt for Pakistan. It was move from G.M.Syed and his debate speech was prepared to very much extent by AllamaI.I.Qazi. on the eve of voting 27 members were present in the session. Three non-Muslim members, namely Gokaldas, Dr.Hemandas and LalomalMotwani casted their votes against the move and all 24 Muslim Members supported the Move and they were: Shaikh Abdul Majeed Sindhi; Amir AlibLahori; Ghulam Ali Talpur; GhulamHussaiHidayatullah; Ghulam Muhammad Isran; G.M.Syed, GhulamNabi Shah; PirIllahiBux; Nawab Jam Khan Muhammad; JenabaiG.Allana; Qaisar Khan, Syed Muhammad Ali Shah; K.B.Khuhro; M.HashimGazdar; Muhammad UsmanSoomro; Muhammad YousifChandio; Noor MuhammadShah; RasoolBuxUnar; Ali GoharMahar; Shamis-u-din Barakzai and Sohrab Khan Sarki. 1947: Sindh Government constitutes a Committee with Sir Roger TomisMor as its head to investigate into problems of peasants and prepare report in this regard.MuhammadMasoodKhadaposh, NooruddinSidiqui are included as its members, and Agha Shai is its Secretary.. Agha Shahi was replaced with Gopichand later on. 1950: 3-day Hari Conference is held with G.M.Syed in Chair. It demands abolition of Jageerdari system and elects new office-bearers. They Are: HyderBuxJatoi (President), MoulviNazirHussainJatoi& Syed Shamisudin Shah (Both Vice President); Abdul QadirKhokhar (General Secretary); Ghulam Muhammad Laghari& Abdul Khaliq (Both Joint Secretaries); Moulvi Muhammad Maaz (Treasurer). The Working Committee as per election is formed with following members: GhulamHussainSoomro& Allah Jurio (From Hyderabad District), Mir Muhammad Talpur& Muhammad SaleemLeghari (Tharparkar); Noor Muhammad Palijo& Ali Muhammad Shoro (Thatto); G.M.Syed& Ali Ahmad Qureshi (Dadu); NoorullahDahraj&Osto Muhammad (Nawabshah); AlluddinSamo& Muhammad AalamMangrio (Sukkur) and MoulviAzizullahJarwar& Abdul Wahid Soomro (Larkano District). 1955: The Chief Court of Sindh grants interim stay order against the operation of the Sindh Governmenr order abolishing Jageerdari in Sindh. 1973: Joint front of eight party demands PPP Government to lift Emergency and restore democracy.